ملخص الجهاز:
"استاد دکتر لطف اله هنرفر در گفتاری دربارهی نام«ماربین»(که در تمام دوران اسلامی تاریخ اصفهان، به مجموعه روستاهایی واقع در مغرب اصفهان داده شده-بلوک ماربین)چنین سخن راندهاند: این نام، ریشهی اوستایی دارد و تصحیف همان اسم«مهربین»است که در پهلوی ساسانی به صورت«ماربین»درآمده است و در حقیقت«مار»در فرهنگ پهلوی دورهی ساسانی، تصحیف «مهر-خورشید»در فرهنگ اوستایی است و شواهد و نشانههای این پژوهش لغوی، عنوان موبدان موبد زردشتی عصر ساسانی در زمان شاپور دوم(شاپور ذو الاکتاف-دورهی پادشاهی 309-379 میلادی)که«آذرباد مار اسپندان»نام داشته و این اسم در فرهنگ پهلوی ساسانی، تصحیف«آتورپات مهر اسپندان»عصر اوستایی است و اینچنین است روز بیست و نهم هر ماه ایرانی که«مار اسپند»نامیده میشده و در اوستایی«مهر اسپندروز»نام دارد و سرانجام آنکه چون قلعهی«مهربین»(-آتشگاه امروز)به علت ارتفاع محسوس آن در اراضی جلگهای مغرب اصفهان، از همهی روستاهای اطراف آن مشاهده میشده، نام این بلوک هم چنانکه«حمزه اصفهانی»و مورخان بعد از او ضبط کردهاند در روزگاران پیش از اسلام«مهربین» بنای استوانهایشکل بر فراز کوه آتشگاه با پلان هشتضلعی(آتشکده).
آتشگاه سپاهان، خشتهای بزرگ بهکاررفته در دیوارهای جسیم سفهها، اسفندماه 1382، عکس از:یاغش کاظمی در اینجا بخشی از گفتار«ویلیامز جکسن»را(یکی از محققان نامدار آمریکا در رشتهی زبان و ادبیات و دین در ایران باستان و استاد دانشگاه کلمبیا)که در سال 1903 میلادی به ایران سفر کرده و از«آتشگاه»اصفهان بازدید کرده است میآوریم: آتشکدههای ویران، درست بر قلهی تپه(کوه آتشگاه)قرار گرفته است و عمارتی است «هشتضلعی»که از خشتهای بزرگ خام درست شده است و حدود چهار متر ارتفاع و چهار متر و نیم قطر دارد."