ملخص الجهاز:
"در داستان آبجی خانم هم هدایت میخواسته اوضاع و شرایط اجتماعی زمان خود را مورد انتقاد قرار دهد که با اینکه آبجی خانم دختر پاک و باایمانی است اما به دلیل اینکه زیبا نیست باید از تشکیل خانواده، محروم بماند ولی در عوض ماهرخ خواهر کوچکتر وی به دلیل داشتن زیبایی و اخلاق خوب زودتر ازدواج میکند.
راوی مهندس اتریشی است که عشق خود را نسبت به کاتیا نقل میکند و بیشتر به منوچهر در داستان صورتکها شبیه است و این شباهت به«زن اثیری»بوف کور نیز هست.
جلال ستاری در کتاب بازتاب استوره در بوف کور در خصوص عقدهی ادیپ که بزرگترین کشف فروید و سنگ پایهی روانکاری محسوب است، چنین بیان میکند که«به گمان من داستان مسخ و دگردیسی دختری«اثیر»ی و فرشته وش با زیباییای افسونگر شبیه مادر راوی که «نمیتوانست با چیزهای این دنیا رابطه و وابستگی داشته باشد و«حس پرستش»را در راوی برانگیخته است و در نظر وی چون یک دسته گل تروتازه است که روی خاکروبه انداخته باشند.
اما هدایت توصیف خود از دریا و نور ماه را به عنوان نشانهای زنانه وارد میکند تابش نور ماه بر پهنهی دریا باعث آرامش سید نصر اله میشود و اینجاست که درواقع یک تناقضی در انتخاب دریا به عنوان یک نشانهی مردانه و یا یک نیروی دهشتناک چیره شوند و یا یک نشانهی زنانه و یا یک مایهی قوت قلب و آرامش به وجود میآید در ادامه باید این مطلب را به بحث نشانههای زنانه و مردانه در داستانهای هدایت اضافه کنیم که نشانههای زنانه دلالت بر وجهی فرامادی و معنوی از اشیا میکند و اینجا وجه مادرانه عناصر زنانه مشخص میشوند که دلالت بر قداست و پاکی دارد و در مقابل نشانههای مردانه که دلالت بر مادیات و نیازهای غریزی و منطقی انسان چون آب و غذا دارند."