خلاصة:
هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد و اولویتبندی کتابخانههای عمومی شهرستانهای استان فارس منتهی به سال 1396 با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامهریزی آرمانی و تحلیل پوششی دادهها بوده است. این پژوهش بر اساس هدف از نوع پژوهشهای کاربردی بوده و ازنظر روش جمعآوری دادهها و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است. دادههای مورداستفاده از اداره کل کتابخانههای عمومی استان فارس منتهی به سال 1396 اخذ گردید. بر این اساس از 29 شهرستان استان فارس، دادههای موردنیاز به دست آمد و پس از ایجاد مدلهای خطی موردنظر برای هر شهرستان از طریق نرمافزار لینگو، یافتهها استخراج شد. بر اساس یافتههای پژوهش، شهرستانهای ارسنجان و خرم بید کارا بود و دیگر شهرها ازجمله شیراز ناکارا بودند. با استفاده از رویکرد ابرکارایی اندرسون- پترسون مشخص شد که خرم بید نسبت به ارسنجان کاراتر است. درنهایت بر اساس اولویتبندی صورت گرفته به ترتیب خرمبید، ارسنجان و فیروزآباد حائز بالاترین رتبه و فراشبند، سپیدان و رستم دارای پایینترین رتبه بودند. نکته حائز اهمیت در نتایج این پژوهش، قرار گرفتن شیراز بهعنوان مرکز استان در جایگاه چهارم مشترک با شهرستان داراب بود. اگرچه بر اساس شاخصهای ورودی، میزان امکانات شیراز از سایر شهرستانهای استان فارس بالاتر است، اما میزان خروجیها متناسب با امکانات توزیعشده نبوده است. از سوی دیگر نتایج بهکارگیری وزندهی فازی نشان داد که تعداد کل نسخ موجود مهمترین ورودی و تعداد مراجعین کل مهمترین خروجی است.
Purpose: This research is aimed at performance evaluation and prioritization of public libraries in Fars state cities by using Data Envelopment Analysis and Goal Programming integrated approach in 1394. Methodology: this research is an applied research based on purpose, and descriptive-analytic based on data collection method. Required data is gathered from Fars province public library institution in 1394. Linear programming was developed for each cities and results were extracted by using Lingo software. Results: Minimax model showed best results among models. Arsanjan and Khorambid were efficient and other cities were inefficient (include Shiraz as a province center). When we used Anderson-Peterson approach Khorambid is more efficient than Arsanjan. Finally, Khorambid, Arsanjan and Firozabad had a highest ranks and Farashband, Sepidan and Rostam Had a lowest ranks respectively based on prioritization. Conclusion: the main conclusion of this research would be that Shiraz as a center of Fars province placed in rank 4. However, Shiraz has a large number of facilities according to other cities, the output has not been proportional with the distributed facilities. On the other hand, based on weighting method, the main input is total number of books and major output is total number of visitors.
ملخص الجهاز:
قربان پور (١٣٩٣) به ارزیابی کارایی نسبی کتابخانه های عمومی استان مازندران با استفاده از تحلیل پوششی داده ها پرداخت و متغیرهای ورودی مانند مساحت ، تعداد کتب و تعداد پرسنل و متغیر خروجی تعداد اعضاء بودند.
مروتی شریف آبادی و همکاران (١٣٩٠) به طراحی مدل ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان های کشور با استفاده از برنامه ریزی آرمانی و تحلیل پوششی داده ها مبادرت کردند.
De Witte & Geys (به تصویر صفحه مراجعه شود) بررسی پیشینه پژوهش ها مرتبط مبین این موضوع است که بیشتر پژوهش های صورت گرفته با به کارگیری روش تحلیل پوششی داده ها به ارزیابی عملکرد و سنجش کارایی کتابخانه های عمومی پرداخته و تنها تعداد محدودی از ورودیها و خروجیها را لحاظ نمودند.
سپس با به کارگیری مدل تلفیقی تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی آرمانی میزان کارایی کتابخانه های هر شهر محاسبه شده و از طریق رویکرد ابر کارایی (اندرسون -پترسون ) اولویت بندی نهایی صورت میگیرد.
جدول ٧ اولویت بندی کامل شهرستان های استان فارس (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجه گیری در این پژوهش با به کارگیری رویکرد تلفیقی برنامه ریزی آرمانی و تحلیل پوششی داده ها به ارزیابی عملکرد و اولویت بندی کتابخانه های عمومی شهرستان های استان فارس پرداخته شد.
سپس با بهره گیری از داده های اداره کل نهاد کتابخانه های عمومی استان فارس در پایان سال ١٣٩٦ مدل تحلیل پوششی داده ها مبتنی بر برنامه ریزی آرمانی برای هر یک از شهرستان ها نوشته شد و با سه تابع هدف مختلف خروجیها به دست آمد و مورد مقایسه قرار گرفت .