خلاصة:
عناصر فرهنگی به عنوان یکی از اجزای مهم هر متن، نقش مهمی در انتقال و القای مفاهیم اصلی به خواننده دارند. درک و دریافت این مفاهیم، دغدغه اصلی مترجمان متون مختلف است. بنابراین، مترجم میتواند با بهرهگیری از معادلهای دقیق فرهنگی، معنای متن و افزون بر آن حالات و احساسات نویسنده را نیز به مخاطب منتقل کند. در همین راستا، جستار حاضر بر آن است تا به بررسی رمان «خریدار عشق» اثر محمد علی بهزادراد، براساس الگوی فرهنگی پیتر نیومارک بپردازد و چگونگی مواجهة مترجم در برخورد با مؤلفههای فرهنگی موجود در رمان نامبرده و نیز شیوة برابریابی اصطلاحات فرهنگی در زبان عربی و فارسی را کنکاش کند. بیان اهمیت توجه مترجم به عناصر فرهنگی متن برای القای معنا و تجربه نویسنده، هدفی است که این پژوهش میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی و با معادلیابی اصطلاحات و مفاهیم زبان مبدأ به آن بپردازد. برخی از یافتهها نشان داد که مترجم این اثر، بیشتر در پی القای معنا بوده و توجهی به احساسات نویسنده نداشته است و در موارد بسیاری به دلیل ترجمة تحتاللفظی عبارات، سبب ابهام ترجمه شده و در مواردی دیگر معنای اصطلاحات یا کنایهها به درستی درک نشده و یا معادلی نامناسب برای ترجمه انتخاب شده است. همچنین از میان مؤلفههای فرهنگی نیومارک به ترتیب مواد و فرآوردههای فرهنگی، ضربالمثلها و بومشناسی پربسامدترین مؤلفة فرهنگی در رمان «خریدار عشق» است.
Cultural elements as major parts of texts play an important role in conveying the main concepts to the readers. Understanding these concepts is the main concern of translators of different scripts. Therefore, a translator can convey not only the meaning of the text but also the sentiments of the author to the readers using cultural synonyms. To this end, in this paper, we analyze the “Kharidar Eshgh” novel by Mohammad Ali Behzad Rad using the cultural pattern of Mark Newman. Moreover, we investigate how a translator deals with cultural elements and how he/she approaches finding the equivalent of cultural expression in Arabic and Persian language. We use a descriptive-analytical method in our research and we show that the translator of this novel has concentrated more on interpreting the meaning of text rather than conveying the author’s sentiments and feelings. Hence, word-by-word translation in some cases led to the ambiguity of translation. Furthermore, the actual meaning of expressions and metaphors have not been apprehended properly and inappropriate synonyms for words have been chosen. Among cultural components in this novel, cultural contents, proverbs, and ecology have the highest frequency, respectively.
ملخص الجهاز:
اين پژوهش بر آن است تا ترجمۀ عناصر فرهنگي مدنظر پيتر نيومارک ٢ را در ترجمۀ عربي رمان «خريدار عشق » يا «نان سوخته » که بخش قابل توجهي از فرهنگ ايراني را به تصوير ميکشد، نقد و بررسي کند و در حقيقت بدين وسيله ، ميزان موفقيت مترجم در انتقال خصوصيات فرهنگي بر خواننده زبان مقصد را کشف کند.
- مترجم براي انتقال عنصر فرهنگي متناسب با نظريۀ نيومارک از کدام روش ها بيشترين بهره را برده است ؟ براي دريافت پاسخ اين پرسش ها ابتدا ارتباط فرهنگ و ترجمه به صورت مختصر بيان ميشود و سپس ضمن معرفي مؤلفه هاي فرهنگي نيومارک به کاربست اين مؤلفه ها در ترجمۀ رمان «خريدار عشق » پرداخته ميشود.
گرجي و همکاران (١٣٩٩) در پژوهشي با عنوان «نقد ترجمۀ عناصر فرهنگي کتاب «تذکري»» با تکيه بر مثل ها و کنايه ها، ضرب المثل ها و کنايه ها را از عناصر فرهنگي مهم در انتقال ترجمه ميدانند و کاربرد آن را در کتاب «يادت باشد» با به کارگيري الگوي نيومارک به بوتۀ نقد نشانده و آن را در پنج گروه (بوم شناسي، فرهنگ مادي، فرهنگ اجتماعي، نهادها، آداب و رسوم و مفاهيم و حرکات ، اشارات و زبان بدن ) تقسيم بندي کرده و در نهايت معتقدند مترجم با بهره گيري از شيوة معادل کارکردي در ترجمۀ مفاهيم کتاب موفق عمل کرده است .
Arabic Translation of Cultural Categories of Persian Fiction is Thanks to Mohammad Ali Jamalzadeh based on Newmark theory.
Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, 3(6), 29-48.
Two Quarterly Journal of Translation Studies in Arabic Language and Literature, 4(10), 97-118.