خلاصة:
هدف: بررسی جوایز کتاب در ایران طی سالهای 1333 تا 1392 و ویژگیهای عمومی و مشترک آثار برگزیده. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش به روش تاریخی و با رویکرد توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش، کل آثار برگزیده جوایز دولتی شامل 165 اثر برنده جایزه سلطنتی کتاب و 539 اثر دریافتکننده جایزه کتاب سال بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی مستخرج از منابع مستند و پژوهشگرساخته بود. یافتهها: در میان جوایز سلطنتی کتاب، 94% برندگان مرد و 4% زن بودند و 2% جوایز به پدیدآوران تنالگانی یا سازمانی تعلق داشته است. از نظر موضوعی، علوم کاربردی بیشترین (23%) و هنر (6/ 0%) کمترین تعداد جایزه را داشته است. دانشگاه تهران با 8/ 24% در مرتبه اول ناشران بود. محل نشر90% آثار منتخب تهران بود. از میان برندگان کتاب سال نیز 6/ 89% مردان، 6% زنان، و 4% سازمانهای دولتی این جایزه را دریافت کردهاند. از نظر موضوعی علوم کاربردی (6/ 22%) رتبه اول موضوع و مرکز نشر دانشگاهی (2/ 13%) مرتبه اول ناشران را کسب کرده است. محل نشر 2/ 84% کتابها تهران بود. نتایج: اعطای جوایز کتاب در ایران دوره پرفراز و نشیبی را طی کرده است، اما به نظر نمیرسد که فارغ از مسائل سیاسی اجتماعی دوره خود بوده باشد. بنابراین، به نظر میرسد با تدوین آییننامههای مرتبط این کار با ضابطهمندی بیشتر اجرا گردد.
Purpose: To explore book awards in Iran during 1954-2013 and the similarities between awarded titles. Methodology: Historical method is used with a descriptive approach. The population consists of all governmental awards including 165 winners of royal book award and 539 winners of annual book award. A self-designed checklist based on references is used as the research tool. Results: Considering royal book award, 94% of winners were men, 4% women and 2% organizational entities. Regarding the subject, applied science works won the most (23%) and art the least (6%) number of awards. University of Tehran stands out as the top publisher winning 24.8% of all awards. Also, 90% of awarded works were published in Tehran. Considering annual book award, 89.6% of winners were men, 6% women and 4% governmental organizations. Among subjects, applied science was on top gaining 22.6% of all awards and among publishers, university publishing center with 13.2%. Also, 84.2% of awarded books were published in Tehran. Conclusion: Book award trend in Iran has seen a fluctuation over the years and was affected by political and social situations of the time. So, a written rule can make the process more regulated.
ملخص الجهاز:
کلید واژه ها جایزه کتاب جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جایزه سلطنتی کتاب تاریخ روند ارائه جوایز کتاب در ایران از آغاز تاکنون فرشته سپهر کامران فانی ۲ زهرا حسینی جوادی ۳ تاریخ دریافت: ٩٤/٠٤/٢٩ تاریخ پذیرش: ٩٤/٠٨/١٣ مقدمه پایه قدرت، عظمت، سربلندی و سرفرازی هر قوم و ملتی در علوم و معارف آن استوار است و کانون علوم و معارف کتاب است که محصول تفکر را از گذشتگان به آیندگان میسپارد تا پایه اندیشه خود سازند و به سوی کمال رهبری کنند در تمدنهای امروزی متفکران جهان در هر موضوعی هزاران جلد کتاب و رساله تألیف کرده اند که میتوان به آنها به منزله ثروتی مادی و فرهنگی نگاه کرد (مدرس (۱۳۸۲) فرهنگ مکتوب همواره در زندگی بشر تأثیر گذاشته و مهمترین ابزار در رساندن یافتههای جمعی به گروه دیگر بوده است (استیپ چویچ، ۱۳۷۳).
روند ارائه جوایز کتاب در ایران از آغاز تاکنون ج: ناشر آثار جدول ۵ توزیع فراوانی کتابهای دریافت کننده جایزه سلطنتی کتاب بر حسب ناشر ناشر دانشگاه تهران بنگاه ترجمه و نشر کتاب امیرکبیر اقبال انجمن آثار ملی انتشارات علمی بنیاد فرهنگ ایران دهخدا صفی علیشاه انتشارات نیل وزارت آموزش و پرورش انتشارات کتابهای جیبی چاپ رنگین سایر ناشران فراوانی درصد ۲۴/۸ سلام سلام ۳۵/۱ همان طور که مشاهده میشود دانشگاه تهران با ٤١ ،عنوان حدود ۲۵ درصد کتابهای منتخب جایزه سلطنتی کتاب را منتشر کرده بود بنگاه ترجمه و نشر کتاب با ۷/۳ درصد و انتشارات امیرکبیر با ۷۷ درصد رتبه های بعدی را به خود اختصاص داده اند.