خلاصة:
گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی از حرکتهای ضروری برای ایجاد بازار مشترک اسلامی میباشد.با این وجود،آمارهای منتشره گواهی میدهد که در حال حاضر فقط 10 درصد مبادلات تجارت خارجی این کشورها با یکدیگر انجام میشود و زمینههای لازم برای بهرهگیری از ایجاد بازار مشترک اسلامی،مهیا نیست. کارشناسان برای گسترش مناسبات تجاری بین 55 کشور مسلمان عضو سازمان کنفرانس اسلامی،راهکارهای مختلفی را تا تشکیل بازار مشترک اسلامی ارایه میکنند که ارزیابی این راهکارها میتواند در اتخاذ راهبرد مناسب در این جهت کارساز باشد. خبرنگار نشریه«بررسیهای بازرگانی»در گفتوگو با آقای دکتر محمد مهدی بهکیش عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و دبیر کمیتهء ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی،راهکارهای مناسب برای گسترش مبادلات تجاری میان کشورهای اسلامی،راههای ایجاد بازار مشترک و موانع ساختاری آن را جویا شد. ماحصل این گفتوگو را باهم میخوانیم.
ملخص الجهاز:
"با بررسی اجمالی روی سه کشور یاد شده درمییابیم که اگر بخواهیم فضای آمادهای برای افزایش مبادله کالا بین کشورهای اسلامی ایجاد شود،این سه کشور باید بتوانند کالای بیشتری به یکدیگر و یا دیگر کشورهای اسلامی صادر کنند و کالای بیشتری از آنها وارد نمایند.
بنابراین اگر بخواهیم در زمینۀ ایجاد بازار مشترک اسلامی صحبت کنیم، باید دید 5 کشور اول یعنی مالزی،اندونزی،ترکیه،امارات و عربستان و به علاوه مصر،ایران،پاکستان و الجزایر چه میتوانند بکنند که مبادی تأمین نیازهای خود را به سوی کشورهای اسلامی هدایت دهند.
به نظر من باید بین 8 تا 9 کشور اصلی اسلامی مکانیزمی (روشهایی)به وجود آید که با استفاده از آنها بتوانند ارتباطشان را گسترش دهند و سپس روند گسترش مبادلات میان کشورهای اسلامی سرزیر شود و روابط آنها با کشورهای دیگر اسلامی گسترش یابد تا شاید 40 تا 50 سال دیگر بتوان به بازار مشترک اسلامی دست یافت.
*آیا کشورهای اسلامی قدرت این امر را دارند که با ایجاد سرمایهگذاریهای مشترک،زمینهساز تشکیل بازار مشترک اسلامی باشند؟ *قطعا با سرمایهگذاری مشترک میتوان راهی را به سوی گسترش مبادلات تجاری باز کرد،ولی باید توجه داشت که تقریبا تمام کشورهای اسلامی،جزو کشورهای سرمایهپذیر هستند و کشورهای سرمایهگذار بیشتر از غرب،آمریکا، اقیانوسیه و ژاپن میباشند.
اگر بتوان در بین 9 کشور ثروتمند اسلامی ترتیباتی اتخاذ کرد که مواد اولیه را از کشورهای کمبضاعت خریداری کنند و دانش فنی مورد نیاز کشورهای کمبضاعت را با شرایطی که بتوانند دریافت دارند، تأمین نمود،آن وقت برای تشکیل این بازار یک حرکت اساسی انجام شده است."