خلاصة:
امروزه در حوزه اندازه گیری دو نظریه غالب وجود دارد. نظریه کلاسیک اندازه گیری، که به وسیله اسپیرمن مطرح گردید و نظریه سوال پاسخ که سر منشا آن به نظریه خصیصه مکنون باز می گردد. در واقع، زمانی که نظریه خصیصه مکنون برای اندازه گیری متغیرهای دو ارزشی مورد استفاده قرار گرفت، به نظریه سوال پاسخ مشهور شد. اگرچه مبانی پیچیده ریاضی این نظریه، در مقایسه با نظریه کلاسیک، باعث شده که پژوهشگران تمایل کمتری برای کاربرد این نظریه داشته باشند، ولی مفروضه های زیربنایی آن منطقی تر از نظریه کلاسیک هستند. امروزه در چارچوب این نظریه، دو رویکرد مختلف به اندازه گیری وجود دارد. رویکرد اول که مدل های خانوداه راش از آن تبعیت می کنند، هدف اصلی اش اندازه گیری میزان خصیصه افراد است: در حالی که رویکرد دوم با هدف تحلیل سوال و برآورد پارامترهای آنها شکل گرفته است و از مدل هایی نظیر مدل ۲ و ۳ پارامتری برای این منظور استفاده می کند. با وجود تفاوت های موجود بین این دو رویکرد، کمتر منبعی به این تفاوت ها اشاره می کند و پژوهشگران نیز کمتر از این موضوع اطلاع دارند. در مقاله حاضر به بررسی مبانی شکل گیری نظریه سوال پاسخ،
ملخص الجهاز:
"رویکرد اول که مدلهای خانوادهاش از آن تبعیت میکنند،هدف اصلیاش اندازهگیری میزان خصیصه افراد است:در حالی که رویکرد دوم با هدف تحلیل سوال و برآورد پارامترهای آنها شکل گرفته است و از مدلهایی نظیر مدل 2 و 3 پارامتری برای این منظور استفاده میکند.
اما باید بدانید که کاربرد این روشها،فرضیه تک بعدی بودن به معنی دقیق و واقعی را نقض میکند،بنابراین نتایج چنین روشهایی توانایی معلمان و پژوهشگران را برای ایجاد ارتباط مستقیم بین عملکرد مشاهده شده در آزمون با خصیصه مکنون تکبعدی واقعی را محدود میکند.
با توجه به این مطلب،اگر مفروضه بنیادی تک بعدی بودن برقرار باشد،میتوان سه گزاره زیر را دربارۀ احتمال پاسخ صحیح به مقادیر گوناگون (bj-di) مطرح کرد: اگر bj<di آنگاه P<0/5 اگر bj-di آنگاه P<0/5 اگر bj>di آنگاه P<0/5 شکل ریاضی رابطه بین توانایی آزمودنی و دشواری سوال برروی پیوستار خصیصه مکنون را متخصصان اندازهگیری از زمان راش به صورتی که در پی میآید بیان کردهاند (لرد و نویک،1968).
اینگونه موارد باعث شدهاند که بسیاری از روان سنجها دومین پارامتر سوال را که قدرت تشخیص(آلفا)نام دارد،در تحلیل دادهها به کار برند،معادله ریاضی این مدل از این قرار است: معادلهن(7) (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به اثبات معادله مدل یک پارامتری میتوان این معادله را نیز به راحتی اثبات کرد.
Summed score simple sufficiency فوق العاده نامعرف مورد استفاده قرار میگیرند و یا توزیع جامعه در خصیصه زیربنایی مورد نظر به شدت دارای کجی باشد،در هرسه مورد این مدل از توانائی کافی برای برآوردهای پایدارتری از پارامترهای افراد و ویژگیهای سوالها برخوردار است."