تاثیر کاربری های شهری در ایجاد جزایر حرارتی تاثیر کاربری های شهری در ایجاد جزایر حرارتی (مطالعه موردی: شهر اهواز) Journal Article

ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺗﺎﺑﺶ ﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ و ارﺗﺒﺎط آن ﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ، در‬‬‬‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﯿﮑﺮوﮐﻠﯿﻤﺎی ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮﻫﺎ دارای اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷـﺖ ﮐـﻪ‬‬‬‫ﺗﻤﺮﮐﺰ زﯾﺎد آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ اﻋﻢ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮی و ﺻﻨﺎﯾﻊ در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺷﻬﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ‬‬‬‫ﻣﯿﺰان ﮔﺎزﻫﺎی آﻻﯾﻨﺪه ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﯾﻦ ﮔﺎزﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺒﻮر اﻣـﻮاج ﮐﻮﺗـﺎه ﺧﻮرﺷـﯿﺪی از ﺧـﻮد و ﺟـﺬب‬‬‬‫اﻣﻮاج ﺑﻠﻨﺪ زﻣﯿﻨﯽ ، ﭘﺪﯾﺪه ی ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ای را در ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺧﻮد ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آورﻧﺪ،ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﯽ در‬‬‬‫اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﺰاﯾﺮ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .از اﯾـﻦ رو ﺑـﺎ‬‬‬‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎی ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻻزم اﻣﮑـﺎن ﺷـﻨﺎﺧﺖ آن ﻫـﺎ ﻓـﺮاﻫﻢ و در ﺟﻬـﺖ ﺗﻮزﯾـﻊ‬‬‬‫اﻟﮕﻮی دﻣﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮﻫﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد. از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻬﺮی اﻣﺮوزه ﺑـﺎ‬‬‬‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺗﺸﺪﯾﺪ روﻧﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿـﺖ اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻃـﻮری ﮐـﻪ ﺑـﺪون‬‬‬‫ﻫﺪف و راه ﮐﺎرﻫﺎی ﻋﻘﻼﻧﯽ و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺷﻬﺮﻫﺎی اﻣﺮوزی را ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﯿﻨـﻪ ﻧﻤـﻮد. ﻋﻮاﻣـﻞ‬‬‬‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻠﯽ‬‬‬‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎدی در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﻬﺮی ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر اﻋﻢ و ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ‬‬‬ ‫ﻃﻮر اﺧﺺ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.‬‬‬‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮدازش ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﻣﺎﻫﻮارهای روﺷﯽ ﺑﺮای‬‬‬‫ﺗﻌﯿﯿﻦ دﻣﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز اراﺋﻪ ﮔﺮدد. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‬‬‬‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﭘﯿﺶﭘﺮدازش ﺑﺮ روی ﺗﺼﺎوﯾﺮ و اﺻﻼح و ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدن اﺧﺘﻼﻻت ﻣﻮﺟﻮد‬‬‬‫در ﺗﺼﻮﯾﺮ، ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮی از روش ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻧﻈﺎرت ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﮐﻪ ﭘﺲ از‬‬‬‫اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺮﺑﻮط و ﺗﺼﺤﯿﺤﺎت ﻻزم ﺑﻪ ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮی، ﻧﻘﺸﻪ دﻣﺎﺋﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ی ﺷﻬﺮی اﻫﻮاز ﺗﻬﯿﻪ‬‬‬‫ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ 5 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻤﯽ دﻣﺎﺋﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬‬‬ ‫١*‬‬‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه راﺑﻂ:‪abbas.maroofnezhad@gmail.com‬‬‬‬‬‬ ‫66‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ، ﺷﻤﺎره 41‬‬‬‬‬‫8 ﺷﻬﺮداری اﻫﻮاز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ واﻗﻊ ﺷﺪن ﮐﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﻋﻈﯿﻢ ﻓﻮﻻد ﺧﻮزﺳﺘﺎن ، ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزی ﺧﻮزﺳﺘﺎن،‬‬‬‫ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﮐﺮﺑﻦ ﺑﻼک ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزی اﻫﻮاز و ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزی ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﻧﻔﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ‬‬‬‫دﻣﺎی ﺳﻄﺤﯽ را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 2/34 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد و ﻣﻨﻄﻘﻪ 5 ﺷﻬﺮداری اﻫﻮاز ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان‬‬‬‫ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ را در ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ 8 ﮔﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز دارد ﭘﺎﺋﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﺑﻪ‬‬‬‫ﻣﯿﺰان 9/53 درﺟﻪ داراﺳﺖ. ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﻣﺎی ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮی آﺑﯽ‬‬‬‫و ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 5/72 و3/33 ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ و ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی‬‬‬‫ﻣﻌﺎﺑﺮ)ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ و ﮐﻮﭼﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ آﺳﻔﺎﻟﺖ( و زﻣﯿﻦ ﻫﺎی ﺑﺎﯾﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان2/34 و1/14‬‬‬‫و2/04 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ دﻣﺎی ﺳﻄﺤﯽ را دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﯿﻦ ﻧﻮع‬‬‬ ‫ﮐﺎرﺑﺮی و ﻣﯿﺰان دﻣﺎی ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺖ.‬‬

"‬‬‬ ‫28‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ، ﺷﻤﺎره 41‬‬‬‬‬ ‫ﺟﺪول 6- ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯿﺰان دﻣﺎی ﺳﻄﺤﯽ و ﻣﯿﺰان ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ ﻣﻨﺎﻃﻖ8 ﮔﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮداری ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز‬‬‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻓﻀﺎی‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻓﻀﺎی‬ ‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎی‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎی‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫ﺷﻬﺮداری‬ ‫ﺳﺒﺰ )ﻫﮑﺘﺎر(‬ ‫ﺳﺒﺰ‬ ‫ﺳﺒﺰ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫1‬ ‫78/13‬ ‫80/0‬ ‫31/8‬ ‫7/43‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫2‬ ‫02/43‬ ‫90/0‬ ‫27/8‬ ‫5/53‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫3‬ ‫86/77‬ ‫02/0‬ ‫18/91‬ ‫6/43‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫4‬ ‫58/18‬ ‫12/0‬ ‫78/02‬ ‫6/43‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫5‬ ‫56/89‬ ‫52/0‬ ‫51/52‬ ‫9/53‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫6‬ ‫33/83‬ ‫01/0‬ ‫77/9‬ ‫2/53‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫7‬ ‫51/41‬ ‫40/0‬ ‫16/3‬ ‫3/53‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫8‬ ‫54/51‬ ‫40/0‬ ‫49/3‬ ‫2/34‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫) ﻣﺂﺧﺬ: ﮔﺰارش ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺷﻬﺮداری اﻫﻮاز،6831)ﺑﻪ ﻏﯿﺮاز ردﯾﻒ ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐـﻪ‬‬‬ ‫در ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯿﺪاﻧﯽ اﺗﺨﺎذ ﺷﺪه اﺳﺖ(. ‬‬‬ ‫68‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ آﻣﺎﯾﺶ ﻣﺤﯿﻂ، ﺷﻤﺎره 41‬‬‬‬‬ ‫2/34‬‬‬ ‫54‬‬‬ ‫1/14‬‬‬ ‫2/04‬‬‬ ‫8/83‬‬‬ ‫04‬ ‫2/63‬‬‬‬‬ ‫4/63‬‬‬ ‫3/33‬‬‬ ‫53‬‬‬ ‫5/72‬‬‬ ‫03‬‬‬ ‫52‬‬‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دﻣﺎ‬‬‬ ‫02‬‬‬ ‫51‬‬‬ ‫01‬‬‬ ‫5‬‬‬ ‫0‬‬‬ ‫ﮐﺸﺎورزی وﻓﻀﺎی‬ ‫ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‬ ‫ﻣﺮﺗﻊ‬ ‫آب‬ ‫زﻣﯿﻦ ھﺎی ﺑﺎﯾﺮ‬ ‫ﮐﺸﺎورزی آﯾﺶ‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﯽ‬ ‫ﺷﺒﮑﮫ ھﺎی‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫ﺳﺒﺰ‬ ‫ﻣﻌﺎﺑﺮ)ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﮭﺎ‬‬‬‬‬ ‫وﮐﻮﭼﮫ ھﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ‬‬‬ ‫آﺳﻔﺎﻟﺖ‬‬‬ ‫ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮی‬‬‬ ‫ﺷﮑﻞ01- ﻧﻤﻮدار ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دﻣﺎی ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﺑﺎﻧﺪ 6 ﺗﺼﻮﯾﺮ +‪ ETM‬ﺳﺎل 6002‬‬‬‬‬ ‫در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬‬‬ ‫)ﻣﺂﺧﺬ: ﻧﮕﺎرﻧﺪه ،9831(‬‬‬ ‫3- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎی ﻫﺮ ﯾـﮏ از‬‬‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﺸﺘﮕﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮداری اﻫﻮاز ﻧﯿﺰ اﻗﺪام ﺷﺪ و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ )ﺷـﮑﻞ11(ﮐـﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ 8‬‬‬ ‫ﺷﻬﺮداری اﻫﻮاز ﺑﻪ دﻟﯿﻞ واﻗﻊﺷﺪن ﮐﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﻋﻈﯿﻢ ﻓﻮﻻد ﺧﻮزﺳﺘﺎن ، ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزی ﺧﻮزﺳـﺘﺎن، ﺷـﺮﮐﺖ‬‬‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ ﺑﻼک ﺧﻮزﺳﺘﺎن وﻟﻮﻟﻪ ﺳﺎزی ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﻧﻔﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ دﻣﺎی ﺳـﻄﺤﯽ را ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان 2/34 درﺟـﻪ‬‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺘﯽﮔﺮاد و ﻣﻨﻄﻘﻪ 5 ﺷﻬﺮداری اﻫﻮازﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ را در ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﺸﺘﮕﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ دارد‬‬‬ ‫ﭘﺎﺋﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 9/53 درﺟﻪ داراﺳﺖ."