Abstract:
اشغال فلسطین و حمله عراق به ایران، به عنوان دو رخداد بزرگ قرن بیستم ، زندگی مردم دو سرزمین را تحت الشعاع خود قرار دادند. در این میان ادبیات – به ویژه شعر - به عنوان یکی از حوزههای اندیشة فلسطینی و ایرانی ، شاهد تحولی بنیادین بود. شاعران دو سرزمین به موازات حملة دشمن ، همدوش رزمندگان در برابر تهاجم به پا خاستند. از جمله این شاعران، سمیح القاسم و حسن حسینی بودند که با آفرینش اشعاری گونه گون میراثی ارزشمند در عرصه شعر پایداری به جای گذاشتند. یکی از شاخص های این نوع ادبی استفاده چشمگیر شاعر از مضامین نمادین و اسطورهای است . این پژوهش بر آن است تا میزان به کارگیری مفاهیم نمادین و اسطورهای را در شعر پایداری سمیح القاسم و حسن حسینی بررسی کند و همسانی ها، تفاوتها، تحولات و دگرگونی های معنایی این مضامین را در قالب نمودارها و جدول ها به صورت مستند ارائه دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سمیح القاسم و حسینی از نمادها و اسطورههای طبیعی ، انسانی ، حیوانی و مکانی استفاده کردهاند، اما مضامین نمادین و اسطورهای اشعار سمیح در مقایسه با اشعار حسینی ابتکار، تنوع و گسترش بیشتری دارد.
Machine summary:
این پژوهش بر آن است تا میزان به کارگیری مفاهیم نمادین و اسطورهای را در شعر پایداری سمیح القاسم و حسن حسینی بررسی کند و همسانی ها، تفاوتها، تحولات و دگرگونی های معنایی این مضامین را در قالب نمودارها و جدول ها به صورت مستند ارائه دهد.
اما آنچه سمیح القاسم و حسن حسینی را در استفاده از نماد و اسطوره ناگزیر کرده است ، نه تنها حاکمیت فضای اختناق، تهدید، ارعاب و اشغال در فلسطین ، بلکه هویت سازی، ابهامآفرینی ، عمق بخشی و جستن راهی برای غنای هنری و ادبی آثار از مسیر نمادپردازی و نمادآفرینی یا آشنایی زدایی از نمادهای پیشین در شعر دو سرزمین بوده است .
جدول ٣ نمادها و اسطورههای شخصی مثبت در اشعار سمیح القاسم عنوان درصد دلالت معنایی نام شعر 1 عشتار 0/4 الهة افرودیته (٤) ، بانوی عشق ، زیبایی و لذت جنسی (همان، ج ١: ٢١٠) الأخذة الثانیة ، ج٣: ٥٩٢ الأخذة الثالثة ، ج٣: ٥٩٣ 2 اوزیریس 0/6 اوزیریس (٥) ، نماد نیروهای فداکار (حاصل خیزی) است .
جدول ٥ نمادها و اسطورههای شخصی منفی در اشعار سمیح القاسم عنوان درصد دلالت معنایی نام شعر 1 قابیل 0/2 نماد دشمن خونریز است .
غزة، ج٢: ٦٨-٦٩ جدول ٨ نمادها و اسطورههای حیوانی در اشعار حسن حسینی عنوان درصد دلالت معنایی نام شعر 1 مثبت کبوتر 0/6 نماد صلح و آزادی است .
جدول ٩ نمادهای مکانی در اشعار سمیح القاسم عنوان درصد دلالت معنایی نام شعر 1 کفرقاسم (٩) 0/9 نماد مقاومت ، مظلومیت و قتل عام مردم توسط صهیونیست ها است .