Abstract:
مقاله حاضر با مرور متون برنامه ریزی زبان در آثار غربیان و ایرانیان به تبیـین جایگـاه متولیان برنامه ریزی زبان به طور کلی و زبان فارسی به طور خـاص مـی پـردازد و در حقیقت در جستجوی پاسخ پرسش های زیـر اسـت : چـه کـسانی مـی تواننـد متـولی برنامه ریزی زبان باشند؟ در این میان رسانه ها چه جایگاهی دارند؟ رسانه ملی ایران چه جایگاهی در برنامه ریزی زبان دارد؟ مردم ایران که مخاطبان برنامه ریزی زبان فارسـی هستند، چه نگرشی نسبت به متولیان این برنامه ریزی بویژه رسانه ملی دارند؟ در ایـن مقاله ، نقش منحصر به فرد سازمان صدا و سیما و ضرورت به رسـمیت شـناختن ایـن نقش تبیین می شود.
Machine summary:
به بیان دیگر، پرسش مقدماتی پژوهش این است که متولی یا متولیان برنامه ریزی زبان چه کسانی هستند یا باید باشند؟ پرسش اصلی پژوهش نیز که متعاقب پرسش اول قابل طرح است ، ایـن اسـت : جایگـاه رسانه ملی در میان متولیان برنامه ریزی زبـان کجاسـت ؟ آیـا رسـانه را مـی تـوان متـولی ∗ استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی برنامه ریزی زبان دانست ؟ برای پاسخ به پرسش های فوق، ابتدا بـه توضـیح موضـوعات مرتبط می پـردازیم کـه عبارتنـد از: تعریـف برنامـه ریـزی زبـان، انـواع آن، مولفـه هـای برنامه ریزی زبان و تشریح مراحل آن.
این نمونه ها نشان می دهد که رسانه ملی در همه مراحل اساسی برنامه ریزی زبـان یعنـی اجرا، ارزیابی و حتی انتخاب و توصیف وضع زبان که مستلزم پژوهش های زبانی اسـت نقش مؤثری داشته است : حدود دو دهه پیش (١٣٦٧ )، اولین همایش زبان فارسـی در صـدا و سـیما برگـزار شد.
چنانکه پیش تر گفتیم توصیف وضـع زبان و نگرشهای زبانی کاربران آن، از جمله مراحل اساسی برنامه ریزی زبان است کـه متولیان برنامه ریزی کار خود را با توجه بـه آن آغـاز مـی کننـد ( ,Fishman &Cooper .
البته ، این کار با مشارکت متولیان اصلی سیاستگذاری و برنامـه ریـزی زبـان کـه متخصصان حوزههای سیاست ، زبان و ادب هستند انجام می شود اما رسانه ملی به سبب ارتباط با مردم و تاثیر فراگیرش بر آنان قادر به اجرای برنامه های معیار سازی است .