Abstract:
پیش از این، گزارش تاریخی سرزمین اردن و رود معروف اردن و زندگی قبایل مختلف و رویدادهای مذهبی در آن منطقه ارائه گردید. در دوران معاصر، تحولات چشمگیری در این سرزمین رخ داده که در نهایت به تشکیل کشور مستقل اردن هاشمی منجر گردیده است. در این مقاله مراحل مختلف تحولات سدۀ اخیر بررسی میگردد.
Machine summary:
منطقۀ ماوراء اردن نخست به طور مستقیم جزء منطقۀ زیر نفوذ بریتانیا نبود و این دولت برای نصب امیرعبدالله به امارت آنجا، این منطقه را نیز با موافقت سازمان ملل، همراه با فلسطین جزء منطقه نفوذ خود ساخت.
از جمله مشکلات امیرعبدالله، نقش قبایل بادیهنشین عرب در منطقۀ اردن بود که به اطاعت یک حکومت مرکزی گردن نمینهادند و در محرم 1341 ق / سپتامبر 1922 یکی از این قبایل به نام عَدوان به سرکردگی سلطان پاشا بر ضد عبدالله دست به شورش زد و با آنکه نیروهای مسلحی که بریتانیا به فرماندهی یک افسر انگلیسی در منطقه تدارک دیده بود، این شورش را سرکوب کردند، ولی در سال 1344ق / 1926م نیز در منطقۀ وادی موسی شورشهایی رخ داد.
با این همه، عبدالله خواهان تشکیل کشوری بزرگتر شامل فلسطین و شرق اردن، تحت حکومت خود بود، ولی بریتانیا به سبب مفاد وعدۀ «بالفور» و طرح تشکیل کشور یهود، آن را نپذیرفت.
وضعیتی که در اردن ایجاد شده بود، برای مردم و سیاستمداران اردن فرصتی را به دست داد تا برای استقلال این کشور و تشکیل دولت مستقل بکوشند.
به ظاهر بریتانیا به این مخالفت توجهی نشان نداد، زیرا هدف از تأسیس حکومت شرق اردن، ایجاد منطقهای برای کوچاندن و اسکان فلسطینیانی بود که برای تشکیل دولت یهود، از سرزمین خود رانده میشدند.
گلاب پاشا متذکر شده است که پس از جنگ 1948 م، تنها دستآورد عرب در فلسطین، همان مناطقی بود که ارتش اردن با لژیون عرب اشغال و به کشور ماوراء اردن الحاق کرد.