Abstract:
«سیاق » از جمله قرائنی است که در فهم قرآن بسیار موثر بوده و در تفاسیر معاصر بیش از پیش به آن توجه شده است . با این وصف ، زوایای مختلف آن ، دقیقا معلوم نگردیده است و مفسران ، هر یک با ذهنیت خاصی که از سیاق داشته اند، به استفاده از آن پرداخته اند. از این رو ابهامات موجود، علاوه برآن که به بهره گیری از این قاعده آسیب میرساند، نقد و بررسی صحت و سقم نظرات مفسرانی که این قاعده را به کار گرفته اند مشکل میسازد. در این نوشتار آسیب هایی که در زمینه بهره بردن از قاعده سیاق وجود دارد، تبیین شده است .
Machine summary:
منظور از «سیاق » به طور اجمال روشن است وآن عبارت است از زمینه های پیشین و پسین یک جمله یا یک آیه که میتوانند ما را در فهم بهتر منظور گوینده یاری دهند، یا در صورتی که عبارت ابهام دارد، با آن زمینه ها بتوان رفع ابهام کرد و معنای محصلی برای آیه درنظر گرفت و یا هرگاه آیه ای با معانی ومصادیق مختلف سازگار باشد با درنظرگرفتن جهت وحال و هوای کلی سخن وآیات قبل و بعد، بتوان مضمون جمله را از تردید بیرون آورد و ازمیان چند معنی یکی را ترجیح داد؛١ اما آنچه بهره برداری از این قاعده را با مشکل مواجه کرده است آن است که زوایای مختلف این قاعده ، دقیقا معلوم نگردیده و مفسران ، هر یک با ذهنیت خاصی که از سیاق داشته اند، به استفاده از آن پرداخته اند.
لذا ابهامات موجود، علاوه برآن که به بهره بری از این قاعده آسیب میرساند، بررسی صحت و سقم نظرات مفسرانی که این قاعده را به کار گرفته اند، نیز مشکل میسازد؛ چرا که موارد متعددی وجود دارد که مفسران مدعیاند تفسیر آیه ، با توجه به سیاق ، چنین است درحالی که نظراتی که مطرح میکنند، با هم متفاوت است .
علامه طباطبایی رحمه الله درباره این آیه میفرماید: «مراد از آیاتی که کلمه «تلک » بدان اشاره میکند همین موجودات عالم کون و أشیای خارجی است که در نظام عام الهی مسخر شده اند و مراد از «کتاب » مجموع عالم کون است که میتوان گفت به وجهی همان لوح محفوظ است و یا به نوعی از عنایت و مجاز، مراد از آن ، قرآن کریم است ، به خاطر اینکه مشتمل بر آیات کونی است ...