Abstract:
هدف : هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه الگوی بومی مدیریت بحران در کتابخانه ها است . شناسـایی زمینـه هـاو راهبردهای اصلی و نیز عوامل اصلی مداخله گر در مدیریت بومی بحران کتابخانه های ایران ، از اهداف فرعـی پـژوهش به شمار میرود. روش : این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از نظریـه داده بنیـاد انجـام شـدو داده هـا بـا انجـام مصـاحبه هـای نیمه ساختاریافته عمیق گـردآوری گردیـد. اشـباع داده هـا عامـل اساسـی در تعیـین حجـم نمونـه بـود. جامعـه پـژوهش ، متخصصان مدیریت بحران و نیز مدیران کتابخانه ها در ایران بودند. تحلیل داده هااز طریق کدگذاری نظـری کـه شـامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی است انجام شد. در کدگذاری محوری پدیـده یـا مقولـه اصـلی شناسـایی شدو در مرحله کدگذاری گزینشی الگوی مورد نظر ارائه گردید که در این الگو زمینه هـا، شـرایط علـی، راهبردهـای اصلی، مداخله گرها (شرایط واسطه ای )و پیامدهای مدیریت بحران در کتابخانه ها مشخص شد. یافته ها:زمینه های اصلی مدیریت بحران در الگوی ارائه شده ، در سه مقولـه ارزش هـا، نیـروی انسـانی و روش هـاو تمهیدات جای گرفته است . شرایط علی و آنچه که باعث شده تا تحقیق مورد نظر شـکل بگیـرد، سـه مقولـه خسـارت هـای مالی ناشی از بحران های گذشته در کتابخانه ها، نارضایتی مراجعان از خدمات کتابخانه هاو بـی رغبتـی کارمنـدان هسـتند. بـا توجه به یافته های پژوهش ، راهبردهای اصلی مدیریت بحران عبارتند از: توجـه بـه ویژگـی هـای شخصـیتی متقاضـیان حـین استخدام ، راهکارهای افزایش مهارت هاوارتباطـات انسـانی نیـروی انسـانی، نهادینـه سـاختن ارزش هـا (مـذهبی، اخلاقـی و اجتماعی) در کتابخانه هـا، اسـتفاده از راهکارهـای بودجـه بنـدی صـحیح و انجـام فعالیـت هـای پیشـگیرانه از بـروز بحـران و استانداردسازی ساختمان کتابخانه ها. مصاحبه شوندگان در صحبت های خود به عواملی اشاره داشتند که بـر انجـام و سـرعت انجام فرایند مدیریت بحران تاثیرگذار اسـت (شـرایط واسـطه ای)، از جملـه مکـانیزم هـای مـدیریتی، اقتصـادی، سـازمانی و اداری و مکانیزم های مربوط بـه اسـتفاده از فـن آوری در کتابخانـه هـا. در نهایـت پیامـد اجـرای فراینـد مـدیریت بحـران در کتابخانه های ایران ، کاهش و یا از بین رفتن اثرات بحران های آشکارو پنهان داخلی و خارجی است . اصـالت /ارزش : بررسـی متـون حـاکی از ایـن اسـت کـه تـاکنون الگـوی بـومی جهـت مـدیریت بحـران در کتابخانه های ایران ارائه نشده است . استانداردهای زیادی جهت مدیریت ریسک و بحران در دنیا ارائه شده است امـا بـا توجه به ساختارهای فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی متفاوت کشورها، ضروری به نظر میرسید که الگـویی بـومی ارائه شود. استفاده از این الگو به کتابخانه ها کمک می کند که از بحران های طبیعی و سازمانی مصون بمانندو یا آسـیب کمتری ببینند.
Machine summary:
بـا توجه به یافته های پژوهش ، راهبردهای اصلی مدیریت بحران عبارتند از: توجـه بـه ویژگـی هـای شخصـیتی متقاضـیان حـین استخدام ، راهکارهای افزایش مهارت هاوارتباطـات انسـانی نیـروی انسـانی، نهادینـه سـاختن ارزش هـا (مـذهبی، اخلاقـی و اجتماعی) در کتابخانه هـا، اسـتفاده از راهکارهـای بودجـه بنـدی صـحیح و انجـام فعالیـت هـای پیشـگیرانه از بـروز بحـران و استانداردسازی ساختمان کتابخانه ها.
در کتابخانه هـا نیز همانند هر سازمانی، امکان ظهورو بروز تمـامی علائـم بحـران هـای طبیعـی و سـازمانی وجـود دارد؛ لذا این پژوهش به بومیسازی ١مدیریت بحران در کتابخانه هـای ایـران پرداختـه اسـت و بـا ارائۀ یک الگوی بومی، زمینۀمناسبی را برای درک مفاهیم مرتبط بابحران های کلیه فعالیـت هـاو رویکرد نظام یافته برای مدیریت آنهادرکتابخانه هافراهم آورده است .
یافته ها با توجـه بـه تحلیـل داده هـای حاصـل از مصـاحبه ، در دسـتیابی بـه هـدف اول پـژوهش کـه زمینـه هـای اصـلی مـدیریت بحـران در کتابخانـه هـا بـود، سـه مقولـۀ ارزش هـا، نیـروی انسـانی و روش های اجرای مدیریت بحـران شناسـایی شـد.
با توجه به الگوی زمینه ای ارائه شده ، شرایط علی که باعث می شود نیـاز بـه مـدیریت بـومی بحران در کتابخانه ها شکل بگیرد، خسارات و زیان های مالی است کـه از بحـران هـای گذشـته بـر ســازمان وارد شــده اسـت .
نتیجه گیری در پژوهش حاضر الگویی بومی جهت مدیریت بحران در کتابخانه های ایران ارائه شـده کـه این الگو از شش بخش شامل محـور اصـلی، شـرایط علـی، زمینـه هـا، راهبردهـا، مداخلـه گرهـاو پیامدها تشکیل شده است .