Abstract:
خشکسالی پدیدهایاقلیمیاستکهبهطور دورهای دراثرکمبودرطوبتناشیازکاهشمیزانبارندگی بهوقوع میپیوندد؛ ازاینرو، برایارزیابی خشکسالی، دادههای بلندمدت بارش برای هر ایستگاهتحلیل شده است. در این پژوهش برای پهنهبندی خشکسالی و ارزیابی مناطق براساس شدت خشکسالیهای بهوقوع پیوسته، دادههای بارش برای 48 ایستگاه سینوپتیک ایران در یک دوره آماری سیساله (2005-1976) استخراج شد. سپس با استفاده از چهار شاخص PNI، RAI، SIP و SPI به تعیین شدت خشکسالی در سال 2001، پرداخته شد تا بهترین شاخص برای ارزیابی شدت خشکسالی در کشور تعیین شود. سال 2001، سالی است که خشکسالی فراگیر در دوره آماری بررسیشده برای ایران بهوقوع پیوسته است. همچنین با استفاده از دو روش تحلیل فضایی درونیابی (IDW) و مدل ارتفاعی رقومی (DEM) به پهنهبندی این شاخصها اقدام شد. درآخر با همپوشانی پهنهبندیها مشخص شد که شاخصهای RAI و PNI از حساسیت بالاتری برخوردار بوده، توزیع مکانی شدت خشکسالی را با دقت بیشتری به نمایش گذاشتهاند. همچنین با مقایسه نقشههای پهنهبندی شدت خشکسالی و طبق وابستگی خشکسالی به سیستمهای جوی، میتوان نتیجه گرفت که تحلیل درونیابی بدون دخالت مدل ارتقاعی (DEM) بهترین روش برای ارزیابی شدت خشکسالی است.
Drought is a climatic phenomenon which is resulted by the lack of periodical rainfall. to assess the drought the precipitation data in long-term period for each station are analyzed. In the present study، the rainfall data of 48 synoptic stations in Iran at a 30-year time period (2005-1976) based on the drought occurrences severity was extracted in order to map the drought and evaluate the different regions status in this regards. Then using PNI، RAI، SIP and SPI as the indicaters، the severity of the drought in 2001 was determined to give the optimized model. In 2001 a widespread drought occurred in Iran. So these indices are mapped through the two analysis methods containing spatial interpolating and digital elevation models. Finally، the adaption of the zonation maps revealed that the RAI and PNI indices have the more susceptibility and show the spatial distribution of drought intensity. Therefore by comparing drought intensity zoning maps and according to drought dependence on weather systems، it could be concluded that interpolation analysis without using the digital elevation model is the best method for evaluation of drought severity.
Machine summary:
"ارزیابی شاخص های PNI،RAI ،SIP و SPI برای پهنه بندی شدت خشکسالی ایران با مقایسه دو روش درونیابی IDW و مدل ارتفاعی رقومی DEM محمود خسروی ـ دانشیار آب و هواشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان علیرضا موقری ـ دانشجوی دکترای آب و هواشناسی ، دانشگاه سیستان و بلوچستان محمدرضا منصوری دانشور*١- دانشجوی دکترای آب و هواشناسی ، دانشگاه سیستانو بلوچستان پذیرش مقاله : ١٣٩١/٠٣/١٥ تأیید نهایی: ١٣٩١/٠٩/٢٠ چکیده خشکسالی پدیدهای اقلیمی است که به طور دورهای در اثر کمبود رطوبت ناشی از کاهش میزان بارندگی به وقوع میپیوندد؛ ازاین رو، برای ارزیابی خشکسالی، دادههای بلندمدت بارش برای هر ایستگاه تحلیل شده است .
0 یافته های پژوهش تحلیل آماری برای تعیین خشکسالیهای فراگیر طی سیسال (٢٠٠٥-١٩٧٦) استفاده از شاخص نرمال استاندارد (Z-Index) که در این پژوهش به منزلـه ی یـک شـاخص اولیـه ، تنهـا بـرای تعیین سالهای فراگیری خشکسالی استفاده میشود، خود بـه منزلـه ی روش اصـلی پـژوهش در برخـی کارهـا استفاده میشود (اربابی سبزواری، ١٣٨٩).
نمودار هیستوگرام آماری شاخص توزیع نرمال استاندارد برای سالهای ١٩٧٣، ١٩٨٥، ١٩٩٠ و ٢٠٠١ ارزیابی شدت خشکسالی با استفاده از شاخص های PNI،RAI ،SIP و SPI در این مرحله برای ارزیابی خشکسالی، چهار شاخص PNI،RAI ،SIP و SPI براساس آمار سـیسـاله (٢٠٠٥- ١٩٧٦) بارش و به تفکیک ٤٨ ایستگاه سینوپتیک بـرای سـال ٢٠٠١، در نـرمافـزار DIC محاسـبه شـدند کـه مقادیر مربوطه در جدول شماره (٥) منعکس شده است ."