Abstract:
باور به حیات پس از مرگ، از اصول اساسی ادیان الهی است. موضوع این نوشتار، بررسی تطبیقی سرنوشت انسان پس از مرگ، در دین زرتشت و اسلام است. دین زرتشت مانند اسلام، معتقد به حیات پس از مرگ بوده و در بندهای متعددی از متون اوستایی و پهلوی، به حیات پس از مرگ اشاره شده است. این نوشتار، نخست به توصیف عالم پس از مرگ و سرنوشت انسان پس از مرگ، از دیدگاه دین زرتشت و اسلام پرداخته و با نگاه مقایسه ای شباهت ها و تفاوت های دو دین در این عرصه برشمرده است. از جمله شباهت های دو دین در آموزه حیات پس از مرگ، می توان به ضرورت جهان پس از مرگ و محدود بودن آن تا رستاخیز، کیفر و پاداش برای مجرمان و نیکوکاران اشاره کرد. و سه جایگاه بهشت و جهنم و همیستگان در جهان پس از مرگ، برای انسان ها در دین زرتشت، و دو جایگاه بهشت و جهنم برزخی برای آدمیان در عالم دیگر در دین اسلام، حضور روان بدون بدن در عالم پس از مرگ، از منظر زرتشتیان و روح همراه با بدن، متناسب با خود، در جهان پس از مرگ از منظر اسلام، از جمله تفاوت ها به شمار می آید. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تدوین یافته است و تاکید آن در ارائه مباحث بر قرآن، اوستا و متون پهلوی است.
The doctrine of life after death is among the basic principles of divine religions. The present paper is a comparative study of man’s destiny after death in the view of Zoroastrianism and Islam. Like Islam، Zoroastrian believes in the life after death، a doctrine which is referred to in several places in Avesta and Pahlavi texts. The paper first addresses the idea of the hereafter and man’s destiny after death from the perspective of Zoroastrianism and Islam، and then، making a comparison between the two، the author mentions the similarities and differences between them. He also points out to some of the similarities between the views of the two religions about the doctrine of life after death including the necessity of afterlife and its continuity until the Resurrection، and the reward and punishment assigned for the righteous and sinners. There are also some differences between them; for example Zoroastrianism believes that man’s abodes in the world after death are heaven، hell and Hamistegan، whereas Islam believes that they are two: purgatory heaven and hell. Zoroastrians think that the soul is brought back to without body in the world after death but Muslims believe that the soul together with a body suited to it is brought back to life in the world after the death. Using a descriptive-analytical method، this paper discusses this subject by referring to the Qur'an، the Avesta and Pahlavi texts.
Machine summary:
"ک: مینوی خرد، 1380، ص30)، تفضلی در تعلیقه بر مینوی خرد در توضیح ستاره پایه و طبقات بهشت و نیز مکان دوزخ و همیستگان می نویسد: بنابر معتقدات قدیم زرتشتی، چنان که از اوستا برمی آید، برای آسمان چهار طبقه تصور می شده است که به ترتیب نزدیکی آنها به زمین عبارتند از: طبقه ستارگان، ماه، خورشید، و روشنی بی پایان...
مفسرین زمان ساسانی برای اینکه عقاید و نظرات ابداعی خود را بر مبنای گفتار زرتشت قرار بدهند واژه (هم یایست) را اشاره به همیستگان یا برزخ دانستند و آن را مکانی برای کسانی که کردار نیک و بد آنها یکسان است شناختند(آذرگشسب، 1384، ج1، ص551) همیستگان در خرده اوستا یک مرتبه(خرده اوستا، سی روزه بزرگ: 30) و در متون پهلوی، فراوان به کار رفته است(ر.
7. با صرف نظر از دیدگاه علامه طباطبائی و آذرگشسب، اگر همیستگان و اعراف را به جایگاه کسانی که کارهای نیک و بدشان مساوی است، تفسیر کنیم، باز همیستگان با اعراف تفاوت دارد: همیستگان در جهان پس از مرگ و در عرض بهشت و جهنم قبل از رستاخیز است، نه در جهان آخرت و تا رستاخیز، این مرزبندی وجود دارد.
از متون پهلوی در دین زرتشت به دست می آید که بهشت و جهنم، هریک مکانی ویژه دارند، افزون بر این در برخی از این متون، مانند مینوی خرد، مکان بهشت و جهنم نیز مشخص شده است.
تفاوت هایی هم وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از: در آیین زرتشت در جهان پس از مرگ، علاوه بر بهشت و جهنم، جایگاه سومی به نام همیستگان وجود دارد؛ جای کسانی که نیکی و بدی هایشان یکسان است."