Abstract:
بشر پیوسته در مسیر پیشرفت و توسعه مدنیّت گام برداشته است و بی تردید جوامع متمدّن امروزی مرهون تلاش های نخستین انسان هایی است که گاه به صورت فردی و عالمانه و گاه به شکل جمعی و احیانا تصادفی و به طریق آزمون و خطا مسیر تمدن و زندگی نوین بشری را فراهم آورده و سنگ بنای جوامع کهن را نهاده اند. در الگوهای تاریخی، نخستین آموزش ها و کردارهای تمدن ساز غالبا در میان جوامع ابتدایی و اولیه شکل گرفته است؛ اما در روایات اساطیری و حماسی، این مهم اکثرا مدیون تلاش نخستین شاه خدایانی است که یا خود منشا این اقدامات شده اند و یا به طریق اولی از نیرویی ماورایی که البته حائز جنبه های مثبت و منفی است، فراگرفته اند. از جمله متونی که می توان نخستین بنیادهای تمدنی را ملاحظه و بررسی کرد شاهنامه است که نویسندگان در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای منابع مکتوب و با هدف بررسی بنیادهای تمدن در حماسه ایران در سه محور سرچشمه ها، آموزندگان و کردارهای تمدنی به بررسی مسائل مطرح در این باره پرداخته و چنین دریافته اند که بر مبنای شاهنامه حکیم توس، سرچشمه های تمدن گاه شخصی، در مواردی اهورایی و گاه حتی اهریمنی اند و این تمدن های نخستین، غالبا برآورده قانونگذارانی هستند که در قامت افراد برتر و بعضا در جامه شاه-خدایان که نمونه نخستین بشر آگاه و متمدنند نمایان شده اند.
Machine summary:
"کهنالگوی سابق در ماجرای تسلط تهمورث بر اهریمن که در قالب اسب وحشی تصویر شده مشهود است و بیتردید نوعی رابطه با رسم ریاضت و دشواری آن جهت تربیت اسبان نیز دارد: پس از پشت میش و بره پشم و مویبه کوشش از او کرد پوشش بجایز پویندگان هر که بد نیکرورمنده ددان را همه بنگریدبه چاره بیاوردش از دشت و کوهز مرغان همان را که بد نیک سازبیاورد و آموختنشان گرفت برید و به رشتن نهادند رویبه گستردنی هم بد او رهنمایخورش کردشان سبزه و کاه و جوسیهگوش و یوز از میان برگزیدبه بند آمدند آنک دور از گروهچو باز و چو شاهین گردنفرازجهانی بدو مانده اندر شگفت (فردوسی،1389: 1/36-35) گوشتخواری و آموختن آن از یک سو در تاریخ تمدن از آن جهت که تامینکنندة خوراک است، کاری پسندیده و شایان بوده است، اما از طرفی به واسطة آموزههای زرتشت و تقبیح قربانی خونین؛- در داستان مشی و مشیانه که اهریمن آن دو را بدان وا میدارد و متعاقب آن خوراک حیوانی معمول میگردد و در عصر طلایی که جمشید این کار را به مردمان میآموزد - نوعی گناه به حساب آمده است «در یسنا 32 قطعة8 (جمشید) از مجرمین نامیده شده است: "از همین گناهکاران است جم پسر ویونگهان کسی که از برای خشنود ساختن مردمان گوشت خوردن به آنان آموخت؛ در آینده تو ای مزدا باید میان من و او حکم کنی"» (پورداود،1377: 1/180)."