Abstract:
در تعالیم دینی، مرگ همزاد و هم نفس آدمی است. مرگ و زندگی هر دو آفریده خداوند و ابزاری برای آزمون کردار آدمی هستند. قرآن مرگ اندیشی را زمینه ای برای درک عظمت و قدرت خداوندو زمینه ساز سعادت جاوید می داند. سلوک و گفتار امام علی(ع) که نمونه بارز یک انسان مرگ اندیش است، با رویکرد تربیتی شایان توجه است. در این پژوهش ضمن بازخوانی مفهوم مرگ، آثار مرگ اندیشی با عناوین غفلت زدایی و آگاهی بخشی، تنظیم دنیا دوستی، مدیریت زمان و ...مطرح می شود که حاصل آن دست یابی به نتایجی چون معنا بخشی به زندگی انسان، تزریق عنصر حرکت به آن، قدر نهادن فرصت زندگی، افزایش صبر و بردباری در برابر ناملایمات، التزام به هنجارهای اخلاقی، کاهش جرایم و فساد، و وجود رابطه متقابل میان یاد مرگ و آثار آن است.
Machine summary:
"(صبحی صالح،1431ق،خطبه64، ص102) نقش یاد مرگ در شئون فکری انسان روشن است؛ زیرا انسان مرگاندیش زندگی را چنان که هست میببیند و میداند که دنیا بدون آخرت مفهومی ندارد، به همین دلیل با دیدی واقع بینانه به خود و جهان مینگرد و با این اندیشه درمییابد که خداوند این جهان را برای زندگی چند روزه ما در آن نیافریده، بلکه هدف والاتری داشته است(جعفری،1361،ص42).
اثرگذاری مرگاندیشی در تعدیل آرزوها، چنان است که در برخی منابع اخلاقی در این زمینه آمده است: خداوند برای اینکه توجه انسان را از گرایش به دنیا و جاودانگی در آن بردارد، دست به تدابیری زده است، از جمله میان دنیا و آخرت مقایسهای انجام داده تا انسان بداند، تمام آرزوها و میل او به بقا در جهان آخرت برآورده میشود و با برانگیختن عقل و اندیشه انسان، وی را متوجه لذتهای بهتر و بادوامتر میکند و میگوید:« اگر فطرت و عقلتان را حاکم قرار دهید، به شما فرمان خواهد داد که به دنبال چیزهای بادوامتر و جاودانهتر بروید»(مصباح یزدی،1377،ج2، ص157 و 158).
کسی که به یاد مرگ زندگی میکند، دیگر مجال آن را نمییابد تا در اندیشه نابودی حیات دیگران باشد، بلکه فرصت را غنیمت شمرده و خیر رساندن به خلق خدا را برای خود نه تنها وظیفه دانسته، بلکه آن را توفیقی میداند که شامل حال او شده است."