Abstract:
فراوانی مسائل زیست محیطی در سالهای اخیر، توجه و حساسیت اندیشمندان حوزه های مختلف، به ویژه جامعه شناسان، را به این موضوعات برانگیخته است. جامعه شناسان تحلیل و تبیین مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حلهای اجتماعی میدانند. از اینرو، این مقاله از دیدگاه جامعه شناسی محیط زیست تاملی در باب مناسبات دانش، نگرش و رفتارهای زیست محیطی دارد و از سویی وضعیت این سه متغیر را بر حسب گروهها و دوره های تحصیلی دانشجویان بررسی کرده است. سازگار با پارادایم جدید زیست محیطی و پیشینه مطالعاتی، یافته های این مطالعه از تاثیر دانش و نگرش بر رفتارهای زیست محیطی حکایت دارد. همچنین، دانشجویانی که گروه تحصیلی شان ارتباط بیشتری با موضوع محیط زیست دارد (علوم کشاورزی و علوم پایه) به لحاظ هر سه متغیر وضعیت بهتر و سطح بالاتری نسبت به دانشجویان گروه های دیگر تحصیلی دارند. به علاوه، افزایش سطح تحصیلات ارتقا دهنده سطح دانش، نگرش و رفتارهای زیست محیطی دانشجویان است. در مجموع، نتایج تحلیل مسیر نشان میدهد که متغیرهای بررسی شده 20 درصد از واریانس رفتار زیست محیطی را تبیین میکنند.
Machine summary:
"توزیع پاسخگویان برحسب سطوح ترتیبی نمرة دانش زیستمحیطی سطوح نمرات فراوانی مطلق درصد بسیار ضعیف (0 و 1) 7 7/1 ضعیف (2 و 3) 109 2/27 متوسط (4 و 5) 118 5/29 بالا (6 و 7) 152 38 بسیار بالا (8 و 9) 14 6/3 مجموع 400 100 نتایج مندرج در جدول4 قویبودن میزان متغیر ارزش زیستمحیطی را در بین دانشجویان نشان میدهد؛ بدینصورت که از 7 گویة مزبور، میانگین 6 گویه بالای 4 گزارش شده است و غالب پاسخها به سمت «موافق و کاملا موافق» بوده است؛ برای نمونه، غالب دانشجویان بر این باورند که تمام چیزها، خواه انسان باشند خواه جانور یا گیاه یا صخره و سنگ، ارزشمند هستند؛ پس، همة آنها حق حیات دارند و باید تحت محافظت قرار بگیرند.
نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه برای بررسی رابطة میان متغیرهای سن، گروه تحصیلی، دورة تحصیلی و مذهبیبودن با رفتار زیستمحیطی متغیر آمارة F سطح معنیداری سن 51/4 002/0 گروه تحصیلی 71/5 000/0 دورة تحصیلی 008/5 007/0 مذهبی بودن 99/4 007/0 تببین مدل مفهومی با استفاده از روش تحلیل مسیر روابط علی هریک از متغیرهای تحقیق تحت سنجش قرار گرفت و براساس چارچوب نظری تحقیق متغیرهای دانش زیستمحیطی، ارزش زیستمحیطی، نگرش زیستمحیطی، سن، گروه تحصیلی، دورة تحصیلی و مذهبیبودن به منزلة متغیرهای مؤثر در تبیین رفتار زیستمحیطی وارد مدل رگرسیونی شدند.
در پاسخ به پرسش دوم تحقیق نیز نتایج بدینصورت بود که دانشجویانی که گروه تحصیلیشان ارتباط بیشتری با موضوع محیط زیست داشت (علوم کشاورزی و علوم پایه)، بهلحاظ دانش، نگرش و رفتار زیستمحیطی وضعیت بهتر و سطح بالاتری نسبت به دانشجویان گروههای دیگر تحصیلی داشتند."