Abstract:
این پژوهش میکوشد مبانی نظری نگارگری ایرانی را در بوف کور بازجوید تا نقاشی ایرانی را
در کنار دیگر خاستگاههای داخلی و خارجی به عنوان یکی از سرچشمههای این رمان معرفی
کند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانهای
است. نتایج این جستار نشان داد که صادق هدایت با آشنایی به ویژگیهای نگارگری، بیان
مدرنیستی اثر خویش را تا حد زیادی بر مبانی این هنر استوار کرده است. ویژگیهای روان-
داستانی، واقعیت گریزی، چندروایتی، شخصیت پردازی نوعی و پرده برداری از زمان و مکان
که از مبانی اساسی نقاشی ایرانی است، بنیانهای رمان بوف کور نیز به شمار میرود؛ ضمن
اینکه صحنة کلیدی بوف کور یعنی پیر و پریچهر، خود مجلس رایجی در تاریخ نگارگری
است که عناصر آن مانند گل نیلوفر، آب، درخت سرو و دیگر موارد از جانب دیگر، نوعی
همبستگی نمادپردازانه میان این رمان و نقاشی ایرانی ایجاد میکند
Machine summary:
"ویژگیهای روان - داستانی، واقعیت گریزی، چندروایتی، شخصیت پردازی نوعی و پرده برداری از زمان و مکان که از مبانی اساسی نقاشی ایرانی است ، بنیانهای رمان بوف کور نیز به شمار میرود؛ ضمن اینکه صحنۀ کلیدی بوف کور یعنی پیر و پریچهر، خود مجلس رایجی در تاریخ نگارگری است که عناصر آن مانند گل نیلوفر، آب ، درخت سرو و دیگر موارد از جانب دیگر، نوعی همبستگی نمادپردازانه میان این رمان و نقاشی ایرانی ایجاد میکند.
٤. مبانی نظری نقاشی ایرانی در بوف کور بوف کور، اثری مدرنیستی است ؛ اما مدرنیسم ادبی چه ویژگیهایی دارد که آنها را میتوان در نگارگری ایرانی جستجو کرد و صادق هدایت از این بیان مشترک چه بهره ای جسـته است ؟ مدرنیسم در اواخر سدة نوزدهم و اوایل سدة بیستم چه در داستان نویسی و چـه در شعر واکنشی در برابر سلطۀ پوزیتیویسم (در علم و فلسفه ) و رئالیسـم (در ادبیـات ) بود.
در هر حال قدمت این نگاره های جدید، حداکثر یک صد سال است که حتی اگر مؤلف بوف کور آنها را دیده باشد، نمیتواند به بوف کور مرتبط شود؛ چرا که راوی داستان بخشی از عناصر همان مجلس نگارگری را روی کوزة عتیقۀ هزار ساله و، در قصۀ دوم روی پارچۀ گلدوزی، بی کم و کاست مشاهده میکند و دربارة نقاش آن میگوید: «فهمیدم یک نفر همدرد قدیمی داشته ام ."