Abstract:
شاخه مطالعاتی رده شناسی قدمتی250ساله دارد. رده شناسی زبان مطالعه نظام مند تنوع بین زبان هاست و این تعریف این پیش انگاره را در خود دارد که برخی اصول کلی نیز بر تنوع میان زبان ها حاکم هستند (کامری،2001، به نقل از دبیرمقدم،2:1392). موضوع ترتیب واژه ها در تعیین تفاوت ها و شباهت های موجود میان زبان ها یکی از حوزه های مورد توجه در رده شناسیزبان است. هاکینز یکی از زبان شناسان برجسته است که علاوه بر آشنایی با دستور زایشی، گرایش خاصی به حوزه رده شناسی به ویژه ترتیب واژه دارد و اصول و همگانی هایی گوناگون را در زمینه ترتیب واژه ارائه کرده است (هاکینز،10:1983). مطالعات گویش شناسی در ایران طی چند دهه اخیر گسترش بسیاری یافته است، به گونه ای که بسیاری از زبان شناسان و رده شناسان ثبت و مطالعه گویشها و زبانهای ایرانی را آغاز کرده و پژوهش های فراوانی در زمینه گویشهای مختلف به انجام رسانده اند. هدف از پژوهش حاضر آن است که پس از معرفی فرضیه، اصول و همگانی های هاکینز در حوزه ترتیب واژه، به تحلیل مقایسه ای آرایش واژگانی میان گونه زبانی ترکی آذری و فارسی معیار پرداخته شود. این تحقیق با استناد به پیشینه عملی، چارچوب نظری و داده های پرسش نامه گویشی و به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته و نتایج حاصل از این گفتار علاوه بر تایید شباهت ها و تفاوت هایی میان آرایش واژگانی زبان فارسی معیار و ترکی آذری، انطباق برخی از دیدگاه های هاکینز بر زبان های مذکور را اثبات می کند.
Machine summary:
"هاکینز برای تعیین آرایش اصلی در زبانها با تمرکز بر روی رابطة دو سازة فاعل و مفعول که ثبات بیشتری دارند و سازههای موجود در گروه اسمی و گروه حرف اضافه ای که دارای آزادی عمل کمتری هستند، به معرفی این معیارها می پردازد (شریفی ، ٧٩:١٣٨٧): الف - هنگامی که یکی از آرایش های واژگانی در شرایط برابر در نمونه های مشاهدهشده یا نظام دستوری یک زبان بسامد وقوع بیشتری نسبت به سایر صورتها داشته باشد، آن .
جمع آوری دادههای این پژوهش از طریق مصاحبه با گویش وران صورت گرفته و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی برمبنای فرضیه ، اصول و همگانی های هاکینز به مقایسة آرایش واژگانی در گونه ی زبانی ترکی آذری و زبان فارسی معیار پرداخته می شود.
اصل پایداری همگانی درزمانی آرایش غالب برای سازههای درون جمله در سه دورة فارسی باستان، میانه و نو به صورت «SOV» بوده است ، به عبارت دیگر الگوی جدید آرایش سازهای زبان فارسی با الگوهای زمان گذشتة آن مغایرت ندارد؛ اما الگوی آرایش سازههای داخل گروه مانند جایگاه صفت و ملکی نسبت به اسم در فارسی امروز ترتیب «NA و NG» دارد که با الگوهای دوگانة NA، AN و GN،NG در فارسی میانه و آرایش «AN و GN» در فارسی باستان هماهنگی ندارند.
"Word Arrangement in declarative sentences of Athenian dialect (Saravi) based on optimality theory," Quarterly Journal of Comparative Literature and Language Studies, Vol. 2, No. 3 (7th series), Pp 53-83."