Abstract:
اثربخشی مدارس به میزان بالایی به رفتارهای داوطلبانه معلمان تحت عنوان «رفتارهای شهروندی سازمانی» وابسته است. اگر این رفتارها داوطلبانه نباشند و معلمان مجبور به انجام آنها باشند «رفتارهای شهروندی سازمانی اجباری» نامیده میشوند. دانش موجود در مورد این رفتارها در معلمان بسیار ضعیف است. این پژوهش با درک این شکاف، به روش آمیخته نشانگرها و ابعاد بومی این متغیر نوپا را شناسایی کرده است. ابتدا در بخش کیفی خبرگان بهصورت هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج کدگذاری مصاحبهها 32 نشانگر را شناسایی نمود. نشانگرها در قالب 5 بعد شامل رفتارهای اجباری تحمیلی از جانب 1) مدیران فرادست، 2) مدیر و معاونان، 3) سازمانها و نهادهای بیرونی، 4) معلمان همکار و 5) دانشآموزان و والدین طبقهبندی شد. در بخش کمی براساس نشانگرها و ابعاد شناسایی شده، پرسشنامهای طراحی و بوسیله 357 معلم مدارس شهرستانهای بابل و بابلسر تکمیل شد. دادههای بخش کمی با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و آزمون tتک نمونهای تحلیل شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که الگوی اندازهگیری متغیر رفتارهای شهروندی سازمانی اجباری برازش خوبی با دادهها دارد. همچنین نتایج آزمون tنشان داد که وضع موجود رفتارهای شهروندی سازمانی اجباری در میان معلمان مورد مطالعه چندان نگرانکننده نیست. این پژوهش متغیر و پرسشنامه «رفتارهای شهروندی سازمانی اجباری» را به پژوهشگران علاقهمند پیشنهاد میکند. در پایان در مورد یافتهها بحث شده است.
Machine summary:
"ویگودا- گادوت (٢٠٠٦)، بـا مفهـوم سـازی رفتـار شـهروندی سـازمانی اجباری معلمان ، از نقش پنهان ، اما مخرب آن ، پرده برداشـت و دریافـت کـه معلمـان معمـولا در مدارس تحت فشارند تا علیرغم میل باطنی خود، بیشتر از وظیفه رسـمی و حـد معمـول تـلاش 1- Abusive management 2- Zhao, Peng, Han, Sheard, & Hudson 3- Compulsory Organizational Citizenship Behavior 4- Bolino, Klotz, Turnley & Harvey 5- Nobuko کنند و این فشار بیشتر از جانب مدیر بر آنها تحمیل می شود.
هـم چنـین از ایـن منظر که در مورد رفتار شهروندی سازمانی اجباری معلمان پژوهش جامعی انجام نشـده و دانـش 1- Mixed research 2- Creswell 3- McMillan & Schumacher 4- Grounded theory 5- Glaser بومی در ایران برای آن وجود ندارد، کاربست این روش قابل توجیه است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که در جدول ٦ گزارش شده است به غیر از نشـانگر «اجبـار بـه تـدریس خـارج از برنامه درسی (کنکوری یا تیزهوشان ) از جانب والـدین و دانـش آمـوزان »، سـایر نشـانگرهای بعـد «رفتارهای شهروندی سازمانی اجباری معطوف به دانش آمـوزان و والـدین » تفـاوت معنـاداری بـا میانگین مورد انتظار داشته اند به این ترتیب که آنها به طور معناداری پـایین تـر از میـانگین مـورد انتظار بوده اند.
گرچـه ایـن نشانگرها در پژوهش حاضر به نوعی دیگر تبیین شده است اما این پـژوهش نشـان داد کـه فشـار برای رفتار شهروندی سازمانی اجباری علاوه بر مدیران ، معاونین و مدیران فرا مدرسه ای، میتواند از جانب دانش آموزان ، والدین ، معلمان همکار و سازمان ها و نهادهای بیرونی بر معلمان وارد شود."