Abstract:
ﺻﻤﺪ ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ ﺟﺰء اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﺮان ﺑﺮای ﺑﭽﻪﻫﺎ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﺷﺖ و »ﻣﺎﻫﯽ ﺳﯿﺎه ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ«ی او ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﻫﮑﺎرﻫﺎی ادﺑﯿﺎت ﮐﻮدک و ﻧﻮﺟﻮان اﯾﺮان اﺳﺖ. در اﯾﻦ داﺳﺘﺎن، ﻣﺎﻫﯽ ﺳﯿﺎه ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ از زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽﺣﺎﺻﻞ در ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺤﺪود و از ﺧﻤﻮد ﻓﮑﺮ و ﺑﻄﺎﻟﺖ ﻋﻤﺮ ﻫﻢﻧﻮﻋﺎﻧﺶ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪه؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﺰم ﺟﺰم ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ دﻧﯿﺎﻫﺎی وﺳﯿﻊ ﺑﺮود و در آﻧﺠﺎ آﮔﺎﻫﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﻧﻮ ﮐﺴﺐ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ، ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﻨﺖﻫﺎ و ﺗﺎﺑﻮﻫﺎ، ﻗﺪم در راﻫﯽ ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺮه ﻣﯽﮔﺬارد. «ﻣﺎﻫﯽ ﺳﯿﺎه ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ» از ﻧﻈﺮ ﻣﻀﻤﻮن و ﻣﺤﺘﻮا و ﺳﺎﺧﺘﺎر (ﻃﺮح، رواﯾﺖ، زاوﯾﻪی دﯾﺪ، ﻧﻤﺎدﭘﺮدازی و...) ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ داﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻣﺮغ درﯾﺎﯾﯽ رﯾﭽﺎرد ﺑﺎخ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ دارد. در اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﺗﻼش ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﯾﻦ دو داﺳﺘﺎن ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﯿﺎن وﺟﻮه اﺷﺘﺮاک و اﻓﺘﺮاق آن دو، اﺷﺘﺮاﮐﺎت ﻓﮑﺮی، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ذوﻗﯽ و... دو ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه از دو ﻣﻠﺖ ﻏﯿﺮ ﻫﻢزﺑﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد. ﻧﺘﯿﺠﻪی ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ دو اﺛﺮ، از ﻧﻈﺮ درونﻣﺎﯾﻪ و ﻣﺤﺘﻮا، زاوﯾﻪی دﯾﺪ، ﺷﯿﻮهی رواﯾﺖ، ﻧﻤﺎدﭘﺮدازی، وﺟﻮد ﮐﻨﺸﮕﺮﻫﺎی ﺑﺎزدارﻧﺪه (ﻣﻨﻔﯽ) و ﺳﻮق دﻫﻨﺪه (ﻣﺜﺒﺖ)، ﻃﺮدﺷﺪن از ﮔﺮوه و... ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧﺪ، ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ، ﮔﺎﻫﯽ ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺟﺰﺋﯽ ﻧﯿﺰ در ﻣﯿﺎن آنﻫﺎ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ از آن ﻣﯿﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت در ﺷﯿﻮهی ﺻﺤﻨﻪﺳﺎزیﻫﺎی آﻏﺎزﯾﻦ، ﻣﺮگ ﻗﻬﺮﻣﺎن در ﭘﺎﯾﺎن داﺳﺘﺎن «ﻣﺎﻫﯽ ﺳﯿﺎه ﮐﻮﭼﻮﻟﻮ»و زﻧﺪهﻣﺎﻧﺪن و ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﻫﻢﻧﻮﻋﺎن، در داﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن ﻣﺮغ درﯾﺎﯾﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، وﺟﻮد دو راوی در داﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ و ﯾﮏ راوی در داﺳﺘﺎن ﺑﺎخ اﺷﺎره ﮐﺮد.
Samad Behrangi is one of the first Iranian authors who wrote stories for children ̦ and his The Little Black Fish is one of the great masterpieces of children and young adult literature. In this story ̦ the little fish is bored by both a barren life in a restricted area ̦ and ̦ narrow mindedness and vanity of its fellow creatures ̦ so it decides to go toward the unbounded environment and gain knowledge and new experiences. Therefore ̦ it ignores all the existing traditions and taboos and enters upon a risky road. Behrangi's The Little Black Fish and Richard Bach's Jonathan Livingston Seagull have some similarities in content ̦ meaning and structure (layout ̦ point of view ̦ narratology and symbolism) In this study these two stories are comparatively discussed through a descriptive analysis ̦ and by finding the similar and different points of the mentioned stories ̦ aims to show the mental ̦ cultural and artistic common points of two authors from two different languages.
Machine summary:
۲. پیشینهی تحقیق دربارهی آثار صمد بهرنگی تحقیقات ارزشمندی انجام شده است که از آن میان میتوان به کتابهای کندوکاوی در آثار صمد بهرنگی، از عباس آرام (۱۳۵۷)، تحلیل محتوای آثار صمد بهرنگی، تألیف سلمان صفریان (۱۳۸۹)، صمد بهرنگی آنگونه که بود، از رضا رهگذر (۱۳۹۴) و یادمان صمد، بهکوشش علیاشرف درویشیان (۱۳۹۴) و مقالاتی نظیر «جهانبینی ʼماهی سیاه کوچولوʻ» از منوچهر هزارخانی (۱۳۴۷)، «صمد و ʼماهی سیاه کوچولوʻ» از کورش مهربان (۱۳۴۸)، «ʼماهی سیاه کوچولوʻ؛ سفر به آگاهی» از اسدالله عمادی (۱۳۷۹) و «قهرمان منفرد یا مجاهد خلق» از احسان طبری (۱۳۹۴) اشاره کرد؛ ولی تاکنون پژوهش تطبیقی در این زمینه، جز مقالهای موجز با عنوان «تحلیل تطبیقی قصهی ʼماهی سیاه کوچولوʻ» از احمد بیانی (۱۳۷۹) صورت نگرفته است.
وجوه اشتراک دو داستان با توجه به اینکه در قسمت «نقد و تحلیل و بررسی تطبیقی دو داستان» در مورد زمینههای اجتماعی و سیاسی این دو اثر برجستهی داستانی، مفصل بحث کردیم و مشخص شد که هر دو داستان، توصیفی سمبلیک از فضای رئالیستی زمان خود هستند و کشمکش قهرمانان با دیگر اشخاص داستان، در اصل بیانی نمادین از جدال انسان عصر نویسنده با وضعیت نامساعد اجتماعیاش و عصیانگری انسان معاصر است که بهشکلی سمبلیک، بهرنگی را در شکل و هیأت «ماهی سیاه کوچولو» و ریچارد باخ را در شمایل جاناتان مرغ دریایی عرضه میکند، تا عصیانی باشد بر سر هر محدودیت و اسارت و جهالت، و با جرأت اندیشه میخواهند خود را از کوچکی و صغری که دامنگیر آنهاست، نجات یابند؛ ازاینروی، برای پرهیز از اطالهی کلام، در این قسمت، موجز، وجوه اشتراک و افتراق دو داستان بیان و تشریح میشود: ۳ -۴- ۱.