Abstract:
شناخت جنبه های گوناگون فرهنگ و آگاهی از شیوه تفکر هر قوم با بررسی باورها و آیین ها، ضرب المثل ها و عقاید عامه مردم آن سرزمین امکان پذیر است. هدف از این پژوهش، بررسی جایگاه زن در باورها و فرهنگ عامیانه مردم شهرستان جهرم در استان فارس است. در این پژوهش که بر اساس مکتب فرهنگ و شخصیت در انسان شناسی انجام گرفته است، ترکیبات رایج درباره زنان واکاوی و تحلیل شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در این منطقه کهن، زنان در اغلب امور، جایگاهی فرودست و پایین تر از مردان داشته اند. درنگ در فرهنگ و ادبیات عامیانه ی این شهرستان نشانگر این حقیقت است که قوانین حاکم بر روابط خانوادگی و اجتماعی، مردسالارانه بوده است؛ زنان اغلب در حاشیه هستند و به مردان وابسته اند. صفاتی که برای زنان به کار می رود، در بیشتر موارد، صفت های ناشایستی است که در توجیه مردسالاری و اعمال خشونت علیه زنان به کار رفته است. روش تربیتی و آموزشی و الگوهای فرهنگی رایج در میان مردم نیز، نقش زیادی در انفعال زنان و ایجاد نابرابری بین زن و مرد داشته است.
Understanding the different aspects of culture and awareness of every people' thought method، is possible by studying the beliefs and rituals، proverbs and The public opinion of people in that country. The aim of this study was study the woman' place in beliefs and public culture of Jahrom city in Fars province. in this study that was performwd according to academy of cultur and characters in anthropology that explored and analyzed the common features and compositions about women. The results show that in this ancient region، women in most affairs have a dominated and worse position than men. The hesitancy in public culture and literature of this city points that laws governing on family and social relationships، is totally patriarchal and women are often marginalized and they rely men heavily. Characteristics that used for women، in most cases، are inappropriate and animal properties to justify patriarchy and violence against women. pedagogy، educational method and also common pattern of culture among people had more important role in women affairs and making the inequality between women and men.
Machine summary:
پژوهش دربارة نقش زن و مرد در فرهنگ عامه ، افزون بر اينکه زواياي تاريک انديشه هاي گذشتگان را براي ما روشن مي کند، بيانگر حدود اهميت زنان و مردان در باورهاي قومي است و اينکه کدام يک از اين دو، ارزش و اعتبار بيشتري داشته اند و تفکر اجتماع دربارة نقش آن ها چگونه بوده است .
در اين پژوهش ترکيبات و ضرب المثل هاي متداول ميان مردم شهر جهرم با توجه به اين رويکردها، واکاوي شده است تا نقش و جايگاه زنان در فرهنگ عامۀ مردم اين منطقه روشن شود.
معمولا مردم از اينکه صاحب فرزند دختر شوند، خوشحال نميشدند و باور آن ها چنين بود که اين پسر است که مي تواند راه پدر را ادامه دهد و نام او را زنده نگه دارد؛ به همين دليل اين باورها عکس العمل هاي متفاوتي را، حتي در لحظات تولد کودکان ، به همراه داشت .
اصطلاحات و ترکيبات عاميانۀ بسياري در فرهنگ اين مردم وجود دارد که با کاربرد آن ، به والدين مژدة تولد پسر و يا خبر بد به دنيا آمدن دختر را مي دادند، مانند: -کلي سرت بري من - koley saret berey man 136 برگردان : کلاه سرت براي من است .
از آنجا که «لالاييها نخستين آموزه هاي فرهنگي هستند که مادران به فرزندان منتقل ميکنند» (کياني و حسن شاهي، ١٣٩١: ٩٣) بنابراين ميتوان گفت که تبعيض و تفاوت هاي ميان دختر و پسر از همان ابتداي تولد در وجود آنان نهادينه مي شده است و دختران خواه ناخواه مجبور به پذيرش امتياز و برتري پسران بر خود بودند.