Abstract:
عبدالرحمن منیف ( 1933- 2004 م)، نویسنده متعهد معاصر سعودی، در رمان های خویش با ترسیم
واقعیت های سیاسی و اجتماعی عربستان و سایر کشورهای عربی نسبت به اوضاع استبدادی و بی-
عدالتی موجود در این کشورها اعتراض می کند. رمان«شرق المتوسط»(1975 م)یکی از داستان های
اوست که در آن تصویری واضح از نظام اطلاعاتی و وضع اسفبار زندانیان سیاسی در کشورش
عرضه کرده است. این نوشتار با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، بر آن است تا مهمترین مولفه های
ادبیات زندان؛ همچون محیط زندان (سلول و شب های زندان)، شخصیت زندانبان و نگهبان زندان،
احوال زندانی (شکنجه، غذای زندانی، تنهایی و فراق، غم و اندوه، یاس و ناامیدی، فکر، خیال و
ترس، آرزوی مرگ، شکایت، ضعف و بیماری، تهدید و اعتراف، فخر، پوزش نامه و آزادی) را در
رمان«شرق المتوسط»واکاوی نماید. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که با توجه به تجربه زندان
توسط نویسنده، مولفه های ادبیات زندان در رمان«شرق المتوسط»بهترین نمود را از اوضاع و احوال
زندانیان بویژه حالات درونی و روانی در زندان داشته است.
Machine summary:
بررسی مؤلفه‌های ادبیات زندان در رمان «شرق المتوسط» اثر عبدالرحمن منیف 1 علی اصغر حبیبی، دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل مجتبی بهروزی، استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل طاهره زاهدی فر، کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی چکیده عبدالرحمن‌منیف (1933 ـ 2004م)، نویسندۀ متعهد معاصر سعودی، در رمان‌های خویش با ترسیم واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی عربستان و سایر کشورهای عربی نسبت به اوضاع استبدادی و بی‌عدالتی موجود در این کشورها اعتراض می‌کند.
این نوشتار با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، بر آن است تا مهمترین مؤلفه‌های ادبیات زندان؛ همچون محیط زندان (سلول و شب‌های زندان)، شخصیت زندانبان و نگهبان زندان، احوال زندانی (شکنجه، غذای زندانی، تنهایی و فراق، غم و اندوه، یأس و ناامیدی، فکر، خیال و ترس، آرزوی مرگ، شکایت، ضعف و بیماری، تهدید و اعتراف، فخر، پوزش‌نامه و آزادی) را در رمان «شرق المتوسط» واکاوی نماید.
با وجود اینکه در ادبیات عربی معاصر، موضوع زندان سیاسی به‌طور عام و زندانی سیاسی به‌طور خاص و با ویژگی معاصر خود، نوعی جدید در داستان‌نویسی عربی قلمداد می‌شود، آثار داستانی قابل‌توجهی در این زمینه نوشته‌شده است (منصوری، 2007م: 8) که به مشکلات نشأت‌گرفته از ظلم نظام سیاسی و اجتماعی حاکم همچون بی‌عدالتی اجتماعی، سرکوب آزادی فکر و اندیشه، اسالیب فشار و تعقیب سیاسی، شکنجه‌های مادی و سیاسی پرداخته‌اند؛ (عبدالعظیم، 1998م: 31) اما علی‌رغم کثرت این داستان‌ها و برخورداری از فرصت‌ها و بسترهای گسترده در ترسیم واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی کشورهای عربی، این داستان‌ها آن‌گونه که باید مورد اهتمام پژوهش‌گران قرار نگرفته است و بیشتر پژوهش‌ها منحصر به زندان سروده‌ها است.
(
, 
, 
)
