Abstract:
شاعران توانستهاند با روشهای گوناگونی بر غنای شعر خود بیفزایند. این ابزارها و تکنیکها همچون مباحث قدیم بلاغی(تشبیه، استعاره، مجاز و ...) و مباحث نقد جدید مانند نقاب، نماد، اسطوره و ... توانستهاند شعر را به حد اعلای خود برسانند. یکی از این روشها، تناص است که شاعر با ورود متون دیگر، به شعر خود استحکام و مقبولیت مضاعفی میدهد. عبدالوهاب بیاتی از جمله شاعران معاصر عراق است که تناص را یکی از کلیدیترین تکنیکهای بیان معانی در شعر خود قرار داده است که به وسیله آن توانسته است اغراض خود را به گونهای زیبا بیان نماید. این تناص بیشتر از هر چیزی به نصّ قرآنی یا معانی مطرحشده در آن، نظر دارد. بیاتی علاوه بر قرآن، از کتب مقدس دیگری از جمله انجیل، در شعر خود استفاده نموده است. تناص دینی در شعر بیاتی کارکردهای مختلف سیاسی- اجتماعی دارد؛ گاهی ابزاری است تا از معضلات اجتماعی بگوید و گاهی آن را در راستای نکوهش سیاستمداران، به کار برده است. مقاله حاضر میکوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی، تناص متون دینی(قرآن و انجیل) را در شعر عبدالوهاب بیاتی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
Machine summary:
فصلنامه مطالعات قرآني، سال نهم ، شماره ٣٤، تابستان ١٣٩٧، صص ٩ ٣٢ تناص قرآني و ديني در اشعار عبدالوهاب البياتي؛ مطالعه قرآن و انجيل * تاريخ دريافت : ٩٦/١٠/٣ محمد احمدزاده رودي تاريخ پذيرش : ٩٧/٣/١٥ ليلا قاسمي حاجيآبادي ** *** کتايون فلاحي چکيده شاعران توانسته اند با روش هاي گوناگوني بر غنـاي شـعر خـود بيفزاينـد.
عبدالوهاب بياتي از جمله شاعران معاصر عراق است که تناص را يکي از کليديترين تکنيک هاي بيان معاني در شعر خود قرار داده اسـت کـه بـه وسـيله آن توانسته است اغراض خود را به گونه اي زيبا بيان نمايد.
اين مقاله با پژوهش حاضر از چنـد منظـر متفـاوت اسـت ؛ ابتـدا تناص قرآني و ديني در اشعار عبدالوهاب البياتي؛ مطالعه قرآن و انجيل /١١ اينکه مقاله مذکور، به شکل بسيار مجمل تنها در پنج صفحه و به شکل گزارشي، تنـاص قرآني را در شعر اين شاعر عراقي بررسي نمـوده اسـت و دوم آنکـه ، مقالـه مـذکور تنهـا بينامتني قرآن را بررسي نموده ، حال آنکه پژوهش پيش رو، سعي دارد تا تناص تـاريخي را در شعر بياتي مورد کنکاش قرار دهد که نسبت به ساير پژوهش ها متفاوت است .
قصيده «الحجر» به گونه تمثيـل بـا شخصـيت هـا و امـاکن مختلف در پي نشان دادن رنج هموار شده بر شانه شاعر و ملـت اوسـت و نيـز بـه دنبـال تناص قرآني و ديني در اشعار عبدالوهاب البياتي؛ مطالعه قرآن و انجيل /١٩ تصويرگري نقش افراد برجسته از خلال نگاه عميق به محروميت ها و حوادث غير منتظره در چهارچوب کلام است : «عصا سليمان علي بلاطة الزمان وهـو عليهـا نـائم ، متکـئ، يقظـان ينخرهـا السـوس ، فيهوي ميتا رميم »(بياتي، ١٩٩٠م : ٢/ ٨٢): «عصاي سليمان در دربار روزگاران است و او نيز بر آن تکيه زده و خوابيده ام گويي بيدار است .