Abstract:
تاثیر محیط و جغرافیا بر زبان و سبک نویسندگان،امری بدیهیست؛ اما تعیین میزان این اثرگذاری و اثرپذیری نیاز به مطالعه و بررسی دقیق دارد. احمد محمود بعنوان پیشاهنگ مکتب داستانی خطه جنوب ایران برای این پژوهش انتخاب شده است، چرا که آثار او در پنج دهه از ادب معاصر ایران خوانندگان و علاقمندان بسیاری داشته است و شمارگان چاپ رمانها و داستانهای کوتاهش دلیلی بر این مدّعاست. شرایط اقلیمی و نوع زندگی محمود و بهرهگیری از زبان روان آمیخته با صبغه بومی و گزینش موضوعات اجتماعی و تاثیر تفکرات و اندیشههای نویسنده بر زبانش، پدیدآورنده سبک خاص او است. در این مقاله پس از ذکر کلیاتی درباره میراث نویسندگی احمد محمود، بصورت گزینشی ویژگیهای خاص آثار او که جنبه سبکی دارند، و میتوان بسبب کثرت کاربرد، آن را شاخصه سبکی وی دانست، استخراج و تحلیل شده است. از آنجا که حوزه کار سبکشناسی، حوزه تمایز صورتهاست، آثار محمود از نظرگاه فکری و محتوایی بررسی نشده است. در نهایت این مقاله بر آن است به این پرسشها پاسخ دهد : مهمترین وجوه سبکشناختی داستانهای احمد محمود کدامند؟ و آیا محمود در عرصه داستاننویسی، سبکی جریانساز داشته است یا خیر؟.
Machine summary:
پیشینة پژوهش : با توجه به اینکه در زمینة سبک شناسی نثر و ویژگیهای زبانی - بلاغی آثار محمـود، تـاکنون کاری مستقل و جامع صورت نگرفته و در تمـامی پژوهـشهای موجـود بیـشتر بـه عناصـر داستان و تحلیل فکری و محتوایی داستانهایش پرداخته شده است ، جای بحث دربارة زبـان این نویسنده خالیست .
پرسشهای پژوهش : پرسشهایی که انگیزة چنین پژوهشی را تقویت کرده اند، عبارتند از: ١- مهمترین شاخصه های سبک شناختی در آثار داستانی محمود چیست ؟ ٢- آیا احمد محمود در عرصة داستان نویسی ، سبکی جریان ساز داشته است ؟ حدود پژوهش : حدود این پژوهش رمانهای «همسایه »، «داستان یک شـهر»، «زمـین سـوخته »، «مـدار صـفر درجه »، «درخت انجیر معابد» و مجموعه داستانهای کوتاه «زائری زیر باران » و «غریبـه هـا و پسرک بومی » و داستان بلند «بازگشت » است .
از دیدگاه نحوی : همانگونه که قبلا اشاره شد، در این سطح ، سبک شناسی جمله و بافـت کـلام مـورد توجـه است ، و به مسائلی چون محور همنشینی کلمات ، کوتاهی یا بلندی جملات ، مفعول و متمم و نشانه های آن و ویژگیهای دیگر پرداخته میشود.
با توجه به یافته های پژوهش در زمینة سبک شناسی داستانهای احمد محمود میتوان سـبک خاص او را در استفاده از زبان گفتار جنوب ایران و تأثیراتی که این لهجه بر لحـن زبـان او گذارده است ، جستجو کرد.