Abstract:
شهرهای امروز، نیازمند فضاهای سبز جهت سلامتی و بهبود حس مکانی شهروندان می باشند. از آنجا که خیابان ها و پیاده روها مهم ترین فضاهای عمومی شهر به شمار می روند؛ بنابراین انتخاب بهترین گونه گیاهی به منظور زیباسازی خیابان ها ضروری است. شهر زاهدان با توجه به اقلیم گرم و خشک، نیازمند گونه های سازگار با این نوع اقلیم است. به این منظور از شاخص های 11 گانه برای این انتخاب مناسب، استفاده گردید. هدف این مقاله انتخاب گونه های مناسب تر برای پیاده روهای شهر زاهدان و سایر فضاهای عمومی است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و نوع تحقیق، کاربردی است. برای سطح بندی گزینه ها و انتخاب گونه های گیاهی مناسب تر از مدل Topsis استفاده گردید. نتایج نشان داد که گونه های کهور، زبان گنجشک و اکالیپتوس به ترتیب با وزن 714/0، 688/0 و 649/0 مطلوب ترین و گونه های زالزالک، کنار و سنجد به ترتیب با وزن 254/0، 387/0 و 378/0 کمترین مطلوبیت را به لحاظ شاخص های 11 گانه مورد بررسی کسب کرده اند. بنابراین پیشنهاد داده می شود که در کاشت و طراحی درختان و گونه های گیاهی در سطح شهر زاهدان از گونه های کهور، زبان گنجشک و کاج به منظور زیباسازی محیط شهری استفاده گردد.
Machine summary:
در خصوص پياده روهاي شهر زاهدان با مشاهدات ميداني متوجه شديم که فضاهاي سبز شهري که در ساير شهرها در امتداد پياده روها ايجاد و طراحي مي گردند و باعث ايجاد جذابيت بصري در سيماي شهري مي گردند و فرهنگ پياده روي شهروندان را تحريک و تشويق مي کنند؛ در امتداد پياده روهاي شهر زاهدان ضعيف بوده و يا اصلاً وجود ندارد که همين مساله ضمن آنکه فضاي خيابان ها را عريان و بدون پوشش در نظر مردم شهر جلوه مي دهد و هدف زيبايي را که از جمله اهداف برنامه ريزي شهري است تامين نمي کند، پوشش محافظ لازم براي کنترل سيلاب هاي شهري که هر از چندگاه با بروز بارش هاي نسبتاً تند در سطح شهر زاهدان به وقوع مي پيوندد را نيز فراهم نمي نمايد.
براي رفع اين مشکل مي بايست با روش علمي و با صرف کمترين هزينه و کسب حداکثر فايده ، سعي در اصلاح وضع موجود و انتخاب بهترين گونه گياهي و درختي که همه عوامل و متغيرهاي طبيعي و انساني محدوده مورد مطالعه را دارا باشد نمود تا ضمن تامين نياز زيبايي شناختي محيطي در شهرنشينان به تقويت حس تعلق مکاني و کيفيت زندگي و حرکت به سمت شهري سالم تر و پايدارتر گام محکمي برداشته شود.
پرسش اصلي در اين مقاله آن است که با توجه به شرايط اقليمي و زيست محيطي شهر زاهدان ، قرار گرفتن آن در پهنه اقليمي گرم و خشک به ترتيب کدام گونه هاي گياهي مي توانند بهترين انتخاب برنامه ريزان و مديران شهري براي کاشت در مقياس انبوه جهت تقويت فضاي سبز شهر و پوشش گياهي در دو سوي خيابان ها باشند؟ روش پژوهش تحقيق حاضر توصيفي-تحليلي و مبتني بر مطالعات کتابخانه اي، اسنادي و بررسي هاي ميداني مي باشد که در آغاز از بررسي هاي چند معياره (بيشترين سايه ، موقعيت خورشيد و زاويه تابش ) و مدل تاپسيس استفاده شده است .