Abstract:
رسول خدا(ص) در زمانها و مکانهای متفاوت و نیز با اقشار گوناگون تعاملهایی متناسب با شرایط داشته است. در دوران اقامت در مدینه کنشهای آن حضرت(ص) به صورت خاص و از ابعاد گوناگون قابل بررسی و الگوبرداری است. یکی از این ابعاد، تعاملات اجتماعی پیامبر(ص) با زنان است. نوشتار حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که «تعامل پیامبر(ص) با حضور اجتماعی زنان در مدینه چگونه بوده است؟». در پاسخ به این سؤال که با روش حضور و غیاب ذهنی صورت گرفته، معلوم میگردد که رسول خدا(ص) در تعامل با زنان مدینه، اعتدال در کُنش را پیشه کرده که تحلیل این تعاملها، میتوان به اصول حاکم بر آنها دست یافت. پیامبر زنان را در امور سیاسی جامعه سهیم کرد. بیعت زنان، مشارکت آنها در هجرتها و حضور آنها در جنگها به منظور پشتیبانی، تدارکات و مانند آن، بهترین گواه بر این ادعا است. زنان در تعاملات خود با پیامبر(ص) نیز به دنبال آگاهی و به دستآوردن حقوقی بودند که در جامعه جاهلی نادیده انگاشته شده بود.
The Messenger of God has had interactions in different situations at different times and places with different classes of people. During his stay in Medina, his actions can be studied and modeled in specific and different dimensions. One of these dimensions is the social interactions of the Prophet with women. The present paper seeks to answer the question "How were the Prophet's interactions with the social presence of women in Medina?" In response to that, by the way of mental presence, it turns out that the Messenger of Allah, in interacting with the women of Medina, practiced moderation in action. By analyzing these interactions, one can reach the principles governing them. Participation of women in political affairs of the society, their pledge and participation in the migrations and their presence in wars for support, logistics and the like are examples of such interactions. In their interactions with the Prophet, women also sought to develop awareness and gain rights that had been ignored in the pagan ignorant community.
Machine summary:
سوال اصلی: تعامل پیامبر9 با حضور اجتماعی زنان در مدینه چگونه بوده است؟ چارچوب مفاهیم تعامل اجتماعی؛ عملی است دو سویه میان کنشگران که در سطح خرد یا کلان انجام گیرد؛ بدین معنا که عملی از سوی یکی از کنشگران نسبت به دیگری صورت میگیرد و او نیز متقابلا درصدد پاسخ به آن عمل برمیآید (ساروخانی، 1370: 365ـ366).
در جنگ حنین نیز هنگامی که دید خاطره تلخ احد در حال تکرار است و افراد قصد فرار از جبهه را دارند، با صدای بلند انصار را مورد سرزنش قرار داد و خود شمشیر برداشت و یکی از مشرکان را کشت (مقریزی،1420ق، ج 2: 5) شناختی که پیامبر9 و دیگران در جنگ احد و دیگر عرصهها از امعماره پیدا کردند، زمینههای تعامل بیشتر او با حضرت و دیگران را فراهم کرد؛ بهگونهای که به او جرأت داد تا حضور اجتماعیاش را پر رنگتر کرده و در دیگر جنگها و عرصههای اجتماعی حتی بعد از رحلت پیامبر9 حضور یافته و علاوه بر فعالیتهایی که داشت، گزارشگر این وقایع نیز گردد.
نتیجهگیری پیامبر9 از ابتدای ورود به مدینه و تشکیل حکومت در تعاملات خود با زنان به دنبال توجهدادن مسلمانان به حقوق، جایگاه و ارزشهای انسانی زنان بود و تلاش بسیار برای تثبیت مقام زنان داشت؛ به طوریکه آنها را در امور اجتماعی و سیاسی جامعه سهیم کرد.