تحلیل فضایی تغییرات آب وهوایی ایران طی دهه های اخیر Journal Article

علوم جغرافیایی پاییز و زمستان 1397 - شماره 29 Ranking B (Azad University (‎15 page(s) - From 182 to 196 )

Keywords: بارش ﺗﻐﯿﯿﺮاﻗﻠﯿﻢ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دﻣﺎی ﺳﺎﻻﻧﻪ

Abstract:

اﻣﺮوزه ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﺤﺮان ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ، از اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻬﺪﯾﺪات زﯾﺴﺘﯽ ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮ ﺑﻮده و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌﺪدی درﮐﺸﻮر ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ وﯾﮋه ﮐﺸﻮر ﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ. در واﻗﻊ اﮔﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل رﯾﺸﻪ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﺟﻨﮓ ﻫﺎ و ﻧﺎاﻣﻨﯽ ﻫﺎی و ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ اﻣﻨﯿﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﻓﺮﯾﻘﺎﯾﯽ و ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ، ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﺘﺒﺎدر ﻣﯿﺸﻮد، ﻣﺴﺎﺋﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺑﺤﺮان ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ ﻫﺎ، ﻃﻮﻓﺎن ﻫﺎی ﮔﺮدوﺧﺎک، ﮐﻤﺒﻮد آب و ﻏﺬا، ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﺧﺎک، ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ آن ﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮل ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﻣﯿﺒﺎﺷﻨﺪ. ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﮐﺸﻮر ﻫﺎی ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ از اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاﯾﯽ و اﺛﺮات ﮔﺴﺘﺮده ﺟﺎﻧﺒﯽ آن ﻣﺼﻮن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺷﺪت ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮاﯾﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﯿﻦ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻫﺪف اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﻬﻨﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪت ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎﯾﯽ و ﺑﺎرﺷﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اﺳﺘﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ. دراﯾﻦ راﺳﺘﺎ از داده ﻫﺎی 38 ﺳﺎﻟﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺮاﮐﺰ اﺳﺘﺎن ﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﻃﯽ دوره آﻣﺎری 1980 ﺗﺎ 2016 ﺟﻬﺖ آﺷﮑﺎر ﺳﺎزی ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. از آزﻣﻮن ﻧﺎﭘﺎراﻣﺘﺮﯾﮏ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻣﻦ-ﮐﻨﺪال ﺑﺮای آﺷﮑﺎرﺳﺎزی ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ دﻣﺎ و ﺑﺎرش ﮐﺸﻮر ﻃﯽ دروه آﻣﺎری ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات آﺷﮕﺎر ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎﯾﯽ و ﺑﺎرﺷﯽ ﮐﺸﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮔﻮﯾﺎی آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻃﯽ دوره آﻣﺎری ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎرش و اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻨﯽ داری در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﺸﻮر روی داده اﺳﺖ. 30درﺻﺪ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﺸﻮر ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻮای ﺷﺮﻗﯽ اﯾﺮان را در ﺑﺮﻣﯿﮕﯿﺮد ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ 4 ﺗﺎ 6 ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮی ﺑﺎرش ﻃﯽ 40ﺳﺎل اﺧﯿﺮ روﺑﺮو ﺑﻮده اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﯽ از ﻟﺤﺎظ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﻧﻮاﺣﯽ ﺷﻤﺎل و ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﮐﺸﻮر ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻌﺮض اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﺑﻮده اﻧﺪ.

Machine summary:

جدول ١- ایستگاه های مورد استفاده برای آشکارسازی تغییرات بلندمدت دما و بارش در کشور {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١- پراکندگی ایستگاه هایی که برای بررسی روند بلندمدت دما و بارش کشور مورد استفاده قرار گرفتند روش کار در این تحقیق از داده های ٣٠ ساله میانگین دمای سالانه ایستگاه های سینوپتیک مراکز استانهای کل کشور، برای ارزیابی تغییرات اب و هوایی در سطح کشور استفاده گردید. در نهایت نواحی همگون از لحاظ میزان تغییرات بارش و دما به صورت نقشه های پهنه بندی تغییر اقلیم در سطح کشور ارائه میشوند. یافته های تحقیق نتایج حاصل از بررسی سری زمانی ٣٨ ساله میانگین سالانه دما و مجموع بارش سالانه ٣٨ ایستگاه سینوپتیک کشور در نمودار های شکل ٢اشاره شده است همانطور که در این نمودارها مشاهده میگردد طی ٤ دهه اخیر و به ویژه از سال ١٩٩٠ به بعد، روندهای کاهشی معنی داری در بارش کشور مشاهده میگردد، و درعین حال روندهای دمای میانگین کشور افزایشی بوده است . همانطور که در این نمودار ها مشاهده میگردد، روند بارشی کل کشور کاهشی بوده و براساس روندخطی که بر ان برازش داده شده است ، بارش کشور طی ٤ دهه اخیر بیش از ٤ میملیمتر کاهش داشته است در حالی که میانگین دمای کشور در همان دوره زمانی حدود ٠/٥ درجه سلسیوش افایش داشته است . T. S (2003), Regional Climate Change: Trends Analysis of Temperature and Precipitation Series at Canadian Sites, Canadian Journal of Agricultural Economics,48(1): 27-38.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: