Abstract:
شاخص استرس مالی معیاری از ریسک سیستمی است که سعی دارد استرس را در کل نظام مالی کمّی نماید و توصیفی از سهم هر بخش از بازار مالی بر استرس کلی نظام ارائه دهد. در این پژوهش، شاخصی ترکیبی برای سنجش استرس نظام مالی ایران با استفاده از رویکرد پرتفوی معرفی شده است. این شاخص، ترکیبی از متغیرهای استرس در بخشهای مختلف نظام مالی ایران (بازار سهام، بازار اوراق بدهی، بخش بانکی، بازار پول و بازار نرخ ارز) میباشد. برای ترکیب این متغیرها از روشهای میانگین متحرک موزون نمایی(EWMA)،همبستگی شرطی پویا(DCC-GARCH) و BEKK-GARCH برای بررسی ساختار همبستگی بین زیر شاخصهای استر س مالی طی دوره زمانی فروردین 1389 تا اسفند 1396 استفاده شده است. در پایان، برای تعیین اینکه کدامیک از شاخصهای استرس طراحی شده برای نظام مالی ایران مطلوبتر است، از نتایج پیشبینی مدل VAR برای توضیح دهندگی تغییرات GDP استفاده شده است. نتایج مقایسه معیارهای دقت پیشبینی نشان داد که گرچه اختلاف نتایج عملکرد این شاخصهای قابل توجه نیست، اما شاخص استرس ساخته شده به روش BEKK-GARCH عملکرد بهتری داشته و در مقایسه با دو روش دیگر استفاده شده برای برآورد همبستگی زیرشاخصها، بهتر تغییرات بخش واقعی اقتصاد را توضیح میدهد.
Machine summary:
بنابراين رشد و توسعه سريع بازارها و ابزارهاي مالي در ايران لزوم توجه به ابزارهاي سنجش ريسک سيستمي را در اين نظام بيش از گذشته آشکار ميسازد، از اين رو در اين مقاله سعي شده است طراحي شاخصي که بتواند معياري از سنجش سلامت و ثبات مالي در کشور باشد با بهره گيري از رويکردهاي جديد در برآورد همبستگي بين متغيرها، مدنظر قرار گيرد و عملکرد شاخص هاي طراحي شده با معيار قرار دادن توليد ناخالص داخلي (GDP) به عنوان متغير بخش واقعي اقتصاد با هم مقايسه گردد.
استرس مالي ميتواند به صورت يک اختلال در عملکرد طبيعي بازارهاي مالي تعريف گردد، با اين حال به دليل اينکه دوره هاي استرس مالي دقيقاً يکسان نيستند ارائه تعريف مشخص و مورد توافق در مورد آن بسيار دشوار است ، با اين حال بررسي و تحليل شاخص هاي استرس مالي مختلف نشان ميدهند که در زمان استرس : ١- عدم اطمينان ارزش بنيادين داراييها افزايش مييابد و در اغلب موارد منجر به نوسان زياد در قيمت دارايي ميشود و ٢- عدم اطمينان در مورد رفتار سرمايه گذاران افزايش مييابد و ٣- عدم تقارن اطلاعاتي زياد ميشود و ٤- رفتن به سمت کيفيت ٣ (فروش سرمايه گذاريهاي با ريسک بالا و خريد سرمايه گذاريهاي ايمن همچون اوراق خزانه يا طلا) افزايش مييابد و ٥- تمايل به نگهداري 1 Early Warning Indicators (EWI) 2 Huotari 3 Flight to quality داراييهاي ريسکي کاهش مييابد و ٦- تمايل به نگهداري داراييهاي غيرنقد (حرکت به سوي نقدينگي ١) نيز کاهش مي يابد (ميتنيک و سملر٢، ٢٠١٤؛ هاکيو و کيتون ٣ ، ٢٠٠٩).