Abstract:
دیدگاه های امام خمینی)ره( به مثابه معیاری تعیین کننده در تشخیص دامنه الزامات یا بایسته های
فرهنگی تحقق تمدن نوین اسلامی، از یک سو، به درستی درک نشده و از سوی دیگر، وزن آن در میانه
معیارها، مورد سنجش قرار نگرفته است، از این رو، مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به بایستههای
فرهنگی تمدن سازی نوین اسلامی-ایرانی از دریچه فکری امام خمینی)ره( است.معظم له هیچ گاه
تمدن را مستقلا واکاوی نکرده اما با کاربست روش تحلیل محتوا می توان نگاهش را در این زمینه
واکاوی نمود. در نظریه های دگرگونی اغلب، اولویت به توسعه سیاسی و اقتصادی داده میشود اما در
دیدگاه امام خمینی)ره( تمدن یا پیشرفت تنها بر پایه مقولات فرهنگی دینی استوار می شود.یافته های
مقاله نشان میدهد که تاکید بر قرآن به عنوان نقطه کانونی و بر پایه آن، همسانی دین و سیاست،لزوم
حکومت خوب، کاربست انتقادی تمدن غربی و آزادی مثبت یا مشروط بخشی از بایسته های فرهنگی
تمدن سازی نوین اسلامی-ایرانی اندیشه امام خمینی)ره( است.
Machine summary:
یافتههای مقاله نشان میدهد که تأکید بر قرآن به عنوان نقطه کانونی و بر پایه آن، همسانی دین و سیاست،لزوم حکومت خوب، کاربست انتقادی تمدن غربی و آزادی مثبت یا مشروط بخشی از بایستههای فرهنگی تمدن سازی نوین اسلامی-ایرانی اندیشه امام خمینی(ره) است.
اساسیترین مبنای اعتقادی امام خمینی این است که اسلام به عنوان کاملترین دین الهی، تأمینکننده سعادت دنیوی و اخروی و پیشرفت مادی و معنوی انسانهاست و بر پایه عمل به اسلام و حکومت مبتنی بر قوانین اسلامی، زمینههای شکلگیری تمدن نوین اسلامی فراهم میآید(امام خمینی، ج4: 242؛ ج8: 415).
در میان اندیشمندان و متفکران اسلامی قرون اخیر، امام خمینی (ره) برجستهترین فردی است که با دریافت جامع از دین و باوری عمیق از الزامات و تحولات جهانی، به احیای دیانت اسلام ـ به عنوان مکتبی جامع ـ در وجوه سیاسی و اجتماعی آن همت گماشت و حاکمیت سیاسی مبتنی بر اندیشه دینی را جایگزین دولت پهلویِ مبتنی بر گفتمان غربگرایی کرد(ورعی، 1378: 324-223؛ رشیدی، 1392: 338-347؛ صدرا، 1389: 53).
وحدت مسلمین و تشکیل امت واحده: وحدت و انسجام مسلمین یکی از مهمترین بایسته های سیاسی تمدن نوین اسلامی است که بیش از هر موضوعی در اندیشه سیاسی امام خمینی ظهور و بروز داشت(همان، ج1: 374-375، ج10: 160، ج4: 42؛ امام خمینی، بی تا: ولایت فقیه، 35- 36).