Abstract:
نظریة رئیس اول مدینه فاضله، یکی از اصلیترین موضوعات مطرح شده در علم مدنی فارابی است. نسبت میان این نظریه و مبانی فلسفی فارابی موضوع پژوهش حاضر بوده است که در نهایت نشـان داده میشود نظریة ریاست اول (مشتمل بر ضرورت حضور رئیس اول، ویژگیهای رئیس اول و وظایف وی) مبتنی بر شش مقدمه دانست: فطرت اجتماعی انسان، نظریة نفوس انسانی، مفهوم سعادت نزد فارابی، جایگاه عقل فعال، اختیار و دین(نبوت) در سعادت انسان. ابتنای نظریة رئیس اول بر مبانی کلان فلسفة فارابی حاکی از انسجام درونی و غیر تقلیدی بودناین نظریه است.
Machine summary:
نسبت میان این نظریه و مبانی فلسفی فارابی موضوع پژوهش حاضر بوده است که در نهایت نشـان داده میشود نظریۀ ریاست اول (مشتمل بر ضرورت حضور رئیس اول ، ویژگیهای رئیس اول و وظایف وی) مبتنی بر شش مقدمه دانست : فطرت اجتماعی انسان ، نظریۀ نفوس انسانی، مفهوم سعادت نزد فارابی، جایگاه عقل فعال ، اختیار و دین (نبوت ) در سعادت انسان .
شاید مفارقت نفس از بدن نقطه اشتراک سعادت از نگاه فارابی و افلاطون باشد، ولی باید توجه کرد که فارابی بر اساس آنچه بیان شد این مفارقت را در اثر استکمال نفس و تجرد تام یافتن آن میداند، در حالی که افلاطون نفس (عقل ) انسانی را امری کاملا مجرد میداند که اسیر قفس بدن شده است و لازم است با کسب فلسفه خود را رهایی بخشد (همان ، ٨٢ d,e؛ ٨٣ a,b) و در نتیجه استکمالی برای جزء عالی نفس قائل نیست .
همان طور که در مباحث پیشین بیان شد، وظیفۀ عقل عملی بیان قواعد کلی ناظر به عمل موصل به سعادت است ، اما برای اینکه عمل به نحو جزئی در خارج تحقق یابد باید محدود به شرایط و قیودی شود، این فرایند برای فیلسوف از طریق رویه (فرایند فکری/ قوه تعقل ) رخ میدهد، اما به واسطه ملـة ، جزئیات افعال به نحو مقدر و مقید به شرائط برای رئیس اول متخیل میشود (فارابی، آراء أهل المدینـة الفاضلـة ، ص ١١٢؛ کتاب الملـة و نصوص أخری، ص ٤٧).