Abstract:
در حال حاضر، یکی از مشکلات اساسی شهر های ایران، مسئله ی هویّت شهر است. شهر بدون هویّت، شهروندان را از هدایت غیر ارادی محروم می سازد. بافت های تاریخی فرسوده بنا بر چالش های عدیده ای چون ضعف کالبدی- کارکردی، مدیریت ناکارآمد و عدم توسعه صحیح و متوازن شهری، و فقدان رویکرد فرهنگی متناسب فرسایش های زیادی را متحمل گردیده و با آسیب های جدی روبرو هستند. باید اذعان داشت که بر اثر فقدان نگاه تاریخی و هویّتی لازم در توسعه و نگهداری این مناطق، نوسازی های بعضا پراکنده صورت گرفته نیز چهره و اعتبار تاریخی و هویّتی این محدوده ارزشمند شهری را مخدوش نموده است. لذا این پژوهش در جهت شناسایی و پاسداشت مولفه های هویّتمند بومی بافت های تاریخی شهری سعی دارد به شناسایی ویژگی های ارزشمند هویّتی این مناطق بپردازد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی با رویکردی کیفی است و پژوهشگر با مطالعه ی متون و اسناد کتابخانه ای و مقالات مرتبط با موضوع ضمن واکاوی مفهوم هویّت بومی به شناخت ابعاد مختلف آن پرداخته است. بررسی ها حاکی از آن است که مولفه های هویّت ساز بومی در بافت تاریخی شامل شاخصه های عینی و فیزیکی؛ ابعاد ذهنی؛ سبک های معماری، چارچوب های اجتماعی، عوامل سیاسی، اقلیمی، و فرهنگی می باشند.
Machine summary:
شناسایی مؤلفههای هویتساز بومی بافتهای تاریخی فرسوده شهری بهرام سیاوشپور: دکتری معماری، عضو هیئت علمی گروه مهندسی معماری دانشگاه حکیم سبزواری،ایران Bsiavashpor@hsu.
لذا با این مقدمه، در این پژوهش در جهت شناسایی مؤلفههای هویتساز بومی در ابتدا تلاش می شود به شیوهی مطالعه اسنادی به واکاوی مفاهیم تحقیق پرداخته، در ادامه ضمن مرور پیشینه تحقیق با رجوع به مبانی نظری تحقیق عوامل مؤثر بر جنبه های هویتی بافت های تاریخی فرسوده شهری مورد مداقه قرار گیرند.
روش پژوهش در این پژوهش در پی یافتن مؤلفههای هویتساز بومی بوده است که بدین منظور، در ابتدا با مطالعات کتابخانهای، بررسی متون و جمعآوری اسناد همراستا با موضوع به شناخت هویت و مفاهیم مربوط به آن پرداخته شده است و با توجه به سایر مطالعات انجام شده مؤلفههای دارای هویت را استخراج نموده که این مؤلفهها برای هویتمند سازی هماهنگ با بوم در بافتهای تاریخی فرسوده میتواند مورد توجه قرار گیرد.
هویت کالبدی متأثر از عوامل سیاسی، فرهنگی و اقلیمی شهر است (نصر، 1394)؛ و عناصر زیبایی نما نیز میتوانند برای هویت بخشیدن به محله و بوم استفاده شوند (مسعودینژاد و علییاس، 1397).
از این منظر و بنا به مطالعات انجام شده در باب مؤلفههای تأثیرگذار بر هویت بومی در یک بافت میتوان به مواردی همچون؛ سبکهای معماری، ابعاد ذهنی، شاخصههای فیزیکی، شاخصههای عینی و عناصر روحبخش در بنا ؛ دغدغههای اجتماعی، عوامل سیاسی، فرهنگی و اقلیمی آن بوم اشاره نمود.