Abstract:
بررسی روشمند محتوای کتابهای کودکان به جهت نقش زیاد آنان در جامعهپذیری نسل آینده، موضوعی میان رشتهای است که در قلمرو علوم اجتماعی بهطور عام و در جامعهشناسی، مطالعات فرهنگی و نیز با رویکرد جنسیتی در مطالعات زنان بهطور خاص مطرح است. جامعه آماری این پژوهش کتابهای گروه سنی الف است که نویسنده و تصویرگر ایرانی دارند و از سوی شورای کتاب کودک در زمینه تصویرگری در سالهای 1395-1342 برگزیده شدهاند. بیست کتاب با 716 تصویر، این ویژگیها را داشت و تصاویر با کل شماری تحلیل شدند. روش این پژوهش کیفی و تحلیل نشانهشناسی اجتماعی است که نظریات هلیدی، کرس و ون لیون برای تحلیل تصاویر بکار رفته است. یافتهها حاوی گزارشی از افت و خیزهای موضوعی تصاویر کتاب کودک در نیم قرن گذشته و نیز نمایی از پرسوناژهای انسانی است که در قالب زنان در برابر چشم مخاطب قرار گرفتهاند. همچنین نقشهای اجتماعی زنان را معرفی کرده، به ارزشهای ضمنی نظر داشته و روندهای تاریخی را پی میگیرد.
Regarding the role of kid’s hobby books in socializing next generation, methodological analysis of them is highly important. It is debated generally in the field of social science and specifically in the field of women and gender studies. Children are unintentionally exposed by values, attitudes and approaches which are presented in text and beyond that the pictures. Even as kids, they are more receptive to pictures. Due to this, unprecedentedly this article focuses on picture of kid’s book to analyze their technically. The research investigates awarded kid’s book from the Children’s Book Council of Iran during 1963-2017.Methodologically social semiotic is applied to explore meaning making out of pictures. The findings indicate the up and down of the picture’s themes and personages whom are characterized as women. Moreover the social roles of women are introduced and the implicit values are discussed periodically. The result suggests how nongovernmental actors have followed the dominated gender ideology in kid’s books.
Machine summary:
هدف اين پژوهش تحليل تصاوير کتاب هاي کودک و پاسخ به اين است کـه «زنـان از نظـر کيفي در متن تصاوير چگونه بازنمايي شده اند؟»، «الگوهاي ارائه شـده کليشـه هـاي جنسـيتي را بازتوليد يا اصلاح مي کند؟»، «آيا طراحان تصاوير کتـب برگزيـده کـودک آگاهانـه يـا ناآگاهانـه اولويت خاصي براي يکي از دو جنس برگزيده اند؟»، «چگونه تصاوير کتـاب کـودک بـه بازتوليـد نقش هاي سنتي پرداخته و تفکرات قـالبي سـنتي در مـورد نقـش هـاي جنسـيتي زنـان را تـداوم بخشيده اند؟»، «نحوه انعکـاس نقـش هـاي اجتمـاعي زنـان در تصـاوير کتـب برگزيـده کـودک چيست ؟».
بردار غالبا خطي قهري است که شرکت کنندگان را در تصوير به يکديگر متصل ميکند و ما را به عنوان مخاطب بر آن ميدارد تا متن تصـوير را مـورد پرسش قرار داده و از نقش شرکت کنندگان حاضر در تصوير بپرسيم اينکه چه کساني نقشي فعال در يک عمل يا نگاه بازي ميکنند و چه کساني منفعل اند يا موضـوع عمـل قـرار گرفتـه انـد؟ در ساخت روايي جنبه هاي روايت بين شرکت کنندگان کنش و واکنش بين آنها فعال و منفعل بـودن 1.
در کتاب همين و همان علي خدايي نيز همين بازي تصويري ادامـه دارد بـا ايـن وجود در تصاوير اين کتاب دو تمايز وجود دارد نخست آن کـه بيشـتر تصـاوير از الگـوي روايتـي استفاده ميکنند و در آن برداري ميان مشارکت کنندگان وجود دارد و ديگر آن که مفهوم انسان در اين بازي تصويري ديده ميشوند که همه انسان هاي به تصوير کشيده شده جنسيت مذکر دارند.