Abstract:
هدف از پژوهش حاضر مقایسه کارآمدی خانواده در گروههایی با پایبندی مذهبی و سبکهای هویت مختلف است. در این پژوهش از روش توصیفی از نوع علی مقایسهای استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه طلاب مرد و زن و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر قم میباشند. از این جامعه نمونهای متشکل از 388 نفر به صورت در دسترس انتخاب شد. شرکتکنندگان در این پژوهش به پرسشنامههای کارآمدی خانواده صفوراییپاریزی (SFEQI)، پایبندی مذهبی جانبزرگی(JRAQ) و مقیاس سبکهای هویت (ISI-6G) پاسخ دادند. دادهها با استفاده از روش تحلیل واریانس عاملی و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان داد که بین گروههای دارای پایبندی مذهبی، دوسوگرایی و ناپایبندی از نظر کارآمدی خانواده تفاوت معنادار وجود دارد و همچنین افراد با سبکهای هویت اطلاعاتی، هنجاری و اجتنابی از نظر کارآمدی خانواده تفاوت معنادار وجود دارد. تأثیر تعاملی پایبندی مذهبی و سبکهای هویت بر کارآمدی خانواده معنادار نیست. آزمون تعقیبی توکی نشان داد گروه «پایبند مذهبی» با دو گروه «دوسوگرا» و «ناپایبند» تفاوت معنادار دارد اما دوسوگرا و ناپایبند از نظر کارآمدی خانواده با یکدیگر تفاوت معنادار نشان نداد. همچنین افراد دارای «سبک هویت اطلاعاتی» با دو سبک «هنجاری» و «اجتنابی» تفاوت معنادار دارند. اما سبکهای هنجاری و اجتنابی تفاوت معنادار ندارند. بنابراین افرادی که پایبندی مذهبی بالا و سبک هویتی اطلاعاتی دارند، از لحاظ کارآمدی خانواده در سطح بالاتر قرار دارند.
Machine summary:
در این پژوهشها به عوامل گوناگونی اشاره شده است از جمله: صله رحم و کارآمدی خانواده (صفوراییپاریزی، ۱۳۸۸الف)، تأثیر رعایت آموزههای اخلاق اسلامی برکارآمدی خانواده (صفوراییپاریزی، ۱۳۸۸ب)، نقش حقوق در کارآمدی خانواده از دیدگاه اسلام (صفوراییپاریزی، ۱۳۸۹الف)، انتخاب همسر مطلوب و نقش آن در کارآمدی خانواده (صفوراییپاریزی، ۱۳۸۹ب) نقش اعتقادات، بینشها و باورهای دینی در کارآمدی خانواده (صفوراییپاریزی، ۱۳۹۰) و برخی پژوهشها تأثیر مذهب بر کارآمدی خانواده را مورد بررسی قرار دادهاند (ماهونی و همکاران، 1999؛ کولدول ، 1995؛ عبدالله پور و همکاران، 1388).
پژوهشهای ذکر شده تأثیر مسایل دینی را بر کارآمدی خانواده نشان دادهاند، اما بیشتر این مطالعات به صورت نظری و مروری انجام شده است و این نیاز وجود دارد که نقش مذهب به صورت تجربی در کارآمدی خانواده مورد پژوهش قرار گیرد.
از این رو لازم است که ارتباط پایبندی دینی به صورت کلی با کارآمدی خانواده مورد مطالعه قرار گیرد.
در پژوهش حاضر نیز سبکهای هویت و میزان پایبندی افراد از سوی پژوهشگر قابل دستکاری و مداخله نیست و تنها گروههای مختلف از نظر پایبندی و سبکها اندازهگیری شده و تأثیر آنها بر کارآمدی خانواده مورد پژوهش قرار گرفته است.
همچنین افرادی که دارای سبک هویت هنجاری هستند، نسبت به افراد سردرگم/ اجتنابی از نظر کارآمدی خانواده در سطح بالاتری قرار دارند.
این یافته با پژوهش زارعی، آذری و هدایتی (1394) که رابطه معناداری بین سبک هویت هنجاری با رضایت زناشویی به دست نیامده است، ناهمسو است.
Identity processing styles, self-construction, and personal epistemic assumptions: A social-cognitive perspective.