Abstract:
ارزیابی ریسک تقلب یکی از مهمترین فرآیندهایی است که حسابرسان در رسیدگیهای خود انجام میدهند. از این رو آنها باید سعی کنند در انجام این فرآیند از مدلهای مناسب استفاده نمایند. در این راستا، این پژوهش به مقایسه مدلهای مثلث، دیاموند و پنتاگون تقلب در ارزیابی ریسک تقلب میپردازد. مدل مثلث تقلب سه بعد فشار/انگیزه، فرصت و توجیه سازی را به عنوان ابعاد تقلب معرفی میکند. این در حالی است که مدل دیاموند تقلب، علاوه بر سه بعد مذکور، بعد توانایی را نیز در ارزیابی ریسک تقلب در نظر میگیرد. همچنین مدل پنتاگون تقلب، علاوه بر چهار بعد بیان شده، بعد غرور را به عنوان یکی از ابعاد تقلب معرفی میکند. به منظور مقایسه این مدلها، از افته استفاده شده است. از آزمونهای تحلیل واریانس، توکی و شفه برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده گردیده است. جامعه آماری پژوهش، حسابداران رسمی شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی در سال 1397 می باشد که در مجموع 1462 نفر بودهاند. برای محاسبه تعداد نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید. همچنین، با توجه به جامعه آماری، از روش نمونهگیری طبقه ای استفاده گردید. نمونه آماری پژوهش شامل 252 نفر بوده است. نتایج نشان می دهد که تفاوت ارزیابی ریسک تقلب بین مدلهای دیاموند و مثلث تقلب، پنتاگون و مثلث تقلب، و همچنین پنتاگون و دیاموند تقلب معنادار است. از آنجایی که پژوهش حاضر با توجه به محیط ایران انجام شده است، میتوان گفت استفاده از مدل پنتاگون تقلب میتواند منجر به ارزیابی مناسبتری از ریسک تقلب شود. لذا پیشنهاد میشود حسابرسان در رسیدگیهای خود، فرآیند ارزیابی ریسک تقلب را با توجه به مدل پنتاگون تقلب انجام دهند
Fraud risk assessment is one of the most important processes that auditors do in their investigations. Hence, they should try to use appropriate models in assessing Fraud risk. In this regard, this study compares triangle, diamond and pentagon models of fraud in fraud risk assessment. Fraud triangle model introduces pressure/ motivation, opportunity and justification as dimensions of fraud. However, the fraud diamond model, in addition to the three dimensions mentioned above, considers the capability dimension to assess fraud risk. The fraud pentagon model, in addition to the four dimensions, also considers the arrogance dimension as one of the dimensions of fraud. In order to compare these models, an experimental case has been used. Analysis of variance, Tukey and Scheffe tests were used to test the research hypotheses. The statistical population of the research is the certified public accountants working in the audit organization and audit firms in year 2018 which were 1462 auditors in total. Cochran formula was used to calculate the size of sample. According to the statistical population, stratified sampling method was used. The statistical sample consisted of 252 auditors. The results show that the difference of fraud risk assessment among three models is significant. Since this study was conducted with respect to Iran's environment, it can be said that the use of the pentagon fraud model can result to a more appropriate assessment of fraud risk. Therefore, it is recommended that auditors conduct fraud risk assessment using the pentagon fraud model
Machine summary:
ارزيابي ريسک تقلب ، مدل پنتاگون تقلب ، مدل دياموند تقلب ، مدل مثلث تقلب ١دکتري حسابداري ، گروه حسابداري، دانشکده علوم اداري و اقتصاد، دانشگاه اصفهان ، (نويسنده مسئول )، ١-مقدمه با توجه به اينکه امروزه افراد بسياري از اطلاعات صورت هاي مالي جهت تصميم گيري خود استفاده ميکنند، بايد از قابليت اتکاي اين اطلاعات اطمينان حاصل کنند.
يافته هاي اين پژوهش نشان داد که بين اين دو مدل در ارزيابي احتمال تقلب در گزارشگري مالي، تفاوت معناداري وجود دارد و مدل دياموند تقلب اطلاعات مربوط بيشتري را در اختيار قرار ميدهد.
لذا پژوهش حاضر به دنبال مقايسه استفاده از مدل هاي مثلث تقلب ، دياموند تقلب و پنتاگون تقلب در ارزيابي ريسک تقلب با توجه به محيط ايران در جهت کمک به حسابرسان در انجام وظايف ارزيابي ريسک تقلب و بهبود استاندارد حسابرسي مربوط به تقلب ميباشد.
افته مورد استفاده در اين پژوهش شامل بخش هاي معرفي شرکت ، صنعت و رقابت ، مديريت و راهبري ، عملکرد مالي و کنترل هاي داخلي ميباشد و در آن از هر يک از پنج بعد تقلب فشار/انگيزه ، فرصت ، توجيه سازي، توانايي و غرور، شش نشانه تقلب وجود دارد.
جدول ٦: نتايج آزمون توکي در محيط هاي با ريسک پايين (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول ٦ نشان ميدهد که بين ريسک تقلب ارزيابي شده با استفاده از مدل دياموند تقلب و مدل مثلث تقلب ، تفاوت معناداري وجود دارد، زيرا سطح معناداري تفاوت ريسک ارزيابي شده با استفاده از اين دو مدل ، ٠/٠٠٣ به دست آمده است که کوچکتر از ٠/٠٥ ميباشد.