Abstract:
شناسایی عوامل موثر در وقوع حرکات دامنهای و پهنه بندی خطر آن،یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد.از این رو این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد حرکات دامنه ای و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل، به پهنه بندی حرکات دامنه ای دراستان آذربایجان غربی پرداخته است. به این منظور ابتدا مهم ترین عوامل موثردر وقوع حرکات دامنه ای در استان آذربایجان غربی شناسایی شد. بسیاری از اطلاعات حرکات دامنه ای به دست آمده در این تحقیق بر مبنای مشاهده مستقیم می باشد. مکان پدیده، اندازه گیری نسبی آن، نمونه برداری از مواد دامنه ای و تعیین قلمرو از جمله مواردی است که در روش میدانی انجام شده است.سپس با استفاده از روی هم گذاری لایه ها و تدقیق پهنه های مختلف ناپایداری، با کمک مطالعات میدانی و نظرات کارشناسی اقدام به پهنه بندی انواع مختلف حرکات دامنه ای در سطح استان گردید. در این زمینه از دو نرم افزار Arc View و Arc GISاستفاده شده است.تطبیق عوارض با تصاویر ماهواره ای و هوایی از جمله موارد دیگر در این تحقیق است.
نتایج نشان می دهد که سولی فلاکسیون و خزش با مساحتی برابر با ۸/ ۷۵۷۸۹۸ هکتار در حدود ۲۰ درصد از کل مساحت استان آذربایجان غربی را دربر می گیرد. هم چنین در بین شهرستان های استان بیشترین احتمال خطر حرکات دامنه ای مربوط به شهرستان خوی می باشد که بامساحتی بالغ بر ۳۹/ ۵۵۶۰۹۲ هکتار حدود ۷۸/ ۱۴ درصد از کل حرکات دامنه ای در استان آذربایجان غربی را در بر می گیرد.
Identification of effective factor on mass movement events and risk zoning is one of the basic tools for mass movement control and appropriate and effective option. Thus, the aim of this study is recognizing effective factors on mass movement and determination hypothetical lands, then pay to mass movement mapping in West Azarbaijan province. For this reason first of all, important effective factor on mass movement event were determinate. In this study, most mass movement data were obtained base on direct observation. In field study, phenomena location, its approximate measuring, hillside material sampling and region determination was perform. Then, using over laying, accruing different instability zones, field observations and expert opinions deal with to zoning different mass movement in West Azarbaijan province. For this reason Arc GIS and Arc View were used. One of another option in this study is adjusting the phenomena with satellite and aerial picture. The results show that the solifluction and Creeping with about 757898.8 hectare covers almost 20 percent of western Azarbaijan province. Also among the different towns in the province the most probable mass movement is related to Khoy. This mass movement over than 556092.29 hectare approximately includes 14.7 percent of the total mass movements of the western Azarbaijan province.
Machine summary:
هم چنین در محدوده مطالعاتی استان آذربایجان غربی نیز بلادپس در سال ١٣٨٣ در پژوهشی تحت عنوان تحلیلی بر ژئومورفولوژی لغزش ها در منطقه ماکو به بررسی وقوع و عوامل موثر در وقوع این پدیده پرداخته است ، ایشان عنوان میکنند که زمین لرزهها، نیروهای تکتونیکی و غیره باعث تشدید حرکات دامنه ای میشوند هم چنین از بین بردن جنگل ها، احداث جادهها، سدها و هر اقدام دیگری در سطوح شیب دار بدون آگاهی از دینامیک محیط انجام شود، همه از عوامل ناپایداری دامنه ها میباشند.
هدف از پژوهش حاضر آن است که با بررسی کامل ویژگی های طبیعی ناحیه مورد مطالعه ، استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ١(ساج -GIS) و دادههای سنجش از دور و به کارگیری روش های آماری، انواع حرکات دامنه ای را در منطقه مورد مطالعه شناسایی کرد، سپس به پهنه بندی این حرکات در سطح استان و مساحت هر کدام از این حرکات را به تفکیک شهرستان استخراج گردد.
هم چنین در این تحقیق از نقشه های زمین شناسی در مقیاس ١/١٠٠٠٠٠،نقشه های توپوگرافی ١/٥٠٠٠٠، نقشه شیب ، نقشه کاربری اراضی ، نقشه قابلیت اراضی ، نقشه خطوط هم باران ، نقشه پوشش گیاهی به پهنه بندی احتمال خطر حرکات دامنه ای در استان آذربایجان غربی پرداخته شده است .
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل ٢: موقعیت زمین لغزش های ثبت شده در استان را همراه با گسل ها و رودخانه ها (عوامل طبیعی ) و جاده ها (عامل انسانی) در نهایت با استفاده از روش مذکور به پهنه بندی احتمال خطر حرکات دامنه ای در استان آذربایجان غربی پرداخته شد.