Abstract:
واژۀ ظلم، مفاهیمی همچون منجی، قهرمان و ستمستیزی را تداعی میکند؛ در همین راستا و حدود شصت سال پیش، ظلم استعمارگران بلژیکی و آمریکایی با حمایت عناصر خودفروختۀ داخلی در کشور کنگو، ذهن مردم این سرزمین را به جستجوی راهی برای رهایی سوق میداد تا آنکه «پاتریس لومومبا» این انتظار را بهپایان رساند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته و بر آن بوده است تا برپایۀ مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی و با بررسی تأثیرات متقابل دو فرهنگ پارسی و عربی و نیز نگاه ادیبانۀ شاعران این دو زبان به حماسۀ این قهرمان، رخدادهای سیاسی زندگی لومومبا و سرنوشت مردم کنگو را بکاود. از رهگذر این مقایسه، نتایج زیر بهدست آمد: الف: در شعر شاعران پارسی با محوریت پاتریس لومومبا، بعد عقلی بر بعد احساسی غلبه دارد درحالی که در شعر عربی، عکس این حالت صادق است. ب: واکنش به انقلاب لومومبا در شعر پارسی و عربی دو شکل مختلف دارد؛ به این قرار که بیشتر شاعران عرب به انقلابهایی همچون انقلاب لومومبا امیدوار بوده و معتقدند فردایی روشن در انتظار انقلابیون است؛ حالآنکه در شعر پارسی، شاعران به فرجام انقلابهایی همانند انقلاب لومومبا چندان خوشبین نیستند و از سرکوب انقلابیون و بدترشدن اوضاع بیم دارند. ج: شاعران برای توصیف لومومبا از نمادهایی همچون شمشیر، عقاب و ستارۀ راهنما بهره بردهاند.
The word oppression evokes the concepts such as savior, hero, and oppression; in the same
vein, about sixty years ago, the tyranny of the Belgian and American colonizers led the
minds of the people of this land to seek a way to liberation until Patrice Lumumba put an
end to this expectation, with the support of internally displaced elements in the Congo. The
present study has been done in a descriptive-analytical method and it has been based on the
American school of comparative literature and by examining the interaction of Persian and
Arabic cultures as well as the literary view of poets of these two languages on the epic of
this hero, the political events of Lumumba's life, it explores the fate of the Congolese
people. Through this comparison, the following results were obtained: A: In the poetry of
Persian poets centered on Patrice Lumumba, the intellectual dimension prevails over the
emotional dimension, while in Arabic poetry, the opposite is true. B: The reaction to the
Lumumba revolution in Persian and Arabic poetry takes two different forms; thus, most
Arab poets hope for revolutions such as the Lumumba revolution and they believe that a
bright future awaits the revolutionaries; Whereas in Persian poetry, poets are not very
optimistic about the end of revolutions like the Lumumba revolution and they are afraid of
the repression of revolutionaries and the worsening of the situation. A: Poets have used
symbols such as sword, eagle and guiding star to describe Lumumba.
Machine summary:
41-63 رویکرد شاعران معاصر پارسی و عربی به تراژدی پاتریس لومومبا صابره سیاوشی 1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، پژوهشکدۀ زبان و ادبیّات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران رعنا عبدی 2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علاّمه طباطبائی، تهران، ایران دریافت: 20/9/1397 پذیرش: 22/4/1399 چکیده واژۀ ظلم، مفاهیمی همچون منجی، قهرمان و ستمستیزی را تداعی میکند؛ در همین راستا و حدود شصت سال پیش، ظلم استعمارگران بلژیکی و آمریکایی با حمایت عناصر خودفروختۀ داخلی در کشور کنگو، ذهن مردم این سرزمین را به جستجوی راهی برای رهایی سوق میداد تا آنکه «پاتریس لومومبا» این انتظار را بهپایان رساند.
» و «در شعر من که رنج سیاهش نشانه است» امّا شاعر که آزادگی خود و لومومبا را از قید تبعیضهای نژادی و تفاوت رنگ پوست ازیاد نبرده است، با تیزبینی و حسّاسیّت خاصّی، این کلمه را در قلب شعر و برای بار دوم در معنایی تماماً مثبت استفاده کرده است تا کوچکترین شبههای درمورد ارادتش به قهرمان شکل نگیرد: «دلها ز چهرۀ سیَهت روشنی گرفت».
و یا اینکه ظاهر وحشی و نابهسامان لومومبایی که پس از مرگش دوباره درمقابل چشمانت ظاهر میشود و تو را دچار عذاب وجدان میکند، باید اسباب ترس تو باشد، چون او از خواب مرگ برخاسته و تبدیل به آتشی شده است که هرلحظه از آفریقا زبانه میکشد تا انتقام خود و ملّت سیاهپوست را از استعمارگران بگیرد و قاتل جان ستمگران و نامردمان باشد و با کسانی که بهقول خود لومومبا با مردمش مثل «سگ» رفتار میکردهاند، رفتاری وحشیانه همچون خودشان داشته باشد، پس طبیعی است که شاعر او را قاتل یا وحشی معرّفی کند؛ امّا دلیل دوم: شعر دیگر سمیح قاسم باعنوان «باتریس لومومبا» است که به شخص او پرداخته و ویژگیهای مثبتی از او ارائه داده است: «...