Abstract:
ابتدای دورۀ معاصر برای بیشتر کشورهای عربی، زمان حسّاسی بود. این کشورها هنوز از استبداد دولت عثمانی جدا نشدهبودند که به استعمار کشورهای اروپایی دچار شدند یا به نحوی تحتالحمایة آنها قرار گرفتند. الجزایر از کشورهايی است که استعمار فرانسه با تکیه بر برتری نظامی در این سرزمین قدم گذاشت و در راستای محو هویت آن، تغییرات عمدهای در ساختار اين جامعه ایجاد کرد. در مقابل، اقشار روشنفکر، اندیشمندان و ادیبان با سلاح قلم خود، به این تغییرات واکنش نشان دادند. «عبدالحمید بن هدوقه» رماننویس الجزایری، عرصههای مورد نظر استعمار برای ایجاد تغییر را در آثار خود انعکاس دادهاست. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، در پی پاسخگویی به این موضوع است که مهمترین مؤلّفههای تغییر ساختار جامعه در رمان «غداً یوم جدید»، بر اساس نظریة فرانتسفانون کدام است و نویسنده چه راهکاریی برای مقابله با اقدامات استعمارگران ارائهدادهاست. پژوهش حاضر به این نتیجه رسیده که تغییرات ساختاری در ایجاد طبقۀ وابسته به استعمار، ایجاد تودة تهیدست اجتماعی، تغییر در نهادهای اجتماعی به ویژه خانواده و فرهنگ ظاهر شدهاست. راهکار بن هدوقه نیز تشکيل حکومت جمهوری متشکل از احزاب، بهرهمندشدن از ایدة روشنفکران، اعطای حقوق فردی و اجتماعی به زنان و بازگشت به فرهنگ بومی و اصالت خویشتن است.
کانت بدایه العصر المعاصر فتره حساسه لمعظم الدول العربیه. لم یتم تحریر هذه البلدان بعد من طغیان الحکومه العثمانیه حتی تم استعمارها او حمایتها بید الدول الاروبیه. الجزاير هی واحده من تلک البلدان التی احتلتها فرنسا. قام الاستعمار الفرنسی الذی اعتمد علی التفوق العسکری فی سیطرتها علی هذا البلد، باجراء تغییرات کبیره فی هیکل المجتمع الجزايری لمحو هویه المجتمع. فی المقابل، رد المثقفون والعلماء والشخصیات الادبیه فی الجزاير علی هذه التغییرات المفروضه، بسلاحهم وهو القلم، منهم الروايی الجزايری عبدالحمید بن هدوقه الذی یعکس بحساسیه شدیده المجالات التی ینوی الاستعمار احداث التغییر فیها. یهدف هذا البحث، معتمدا علی منهج الوصفی- التحلیلی، الی الاجابه عن سوالین: الاول ما هی اهم مکونات التغییر فی بنیه المجتمع فی روایه «غدا یوم جدید» علی اساس اراء فرانتس فانون، والثانی ما هی اقتراحات المولف فی مواجهه هذه التدابیر الاستعماریه. تستنتج الدراسه ان التغییرات الهیکلیه قد ظهرت فی مجالات: انشاء طبقه تابعه للاستعمار، وانشاء کتله محرومه اجتماعیا، والتغییرات فی الموسسات الاجتماعیه، وخاصه موسسه الاسره والثقافه. تتمثل استراتیجیه بن هدوقه فی انشاء حکومه متکونه من الاحزاب، والاستفاده من فکره المثقفین، واعطاء الحقوق الفردیه والاجتماعیه للمراه والعوده الی الثقافه الاصلیه واصالتها.
The onset of the contemporary era was a critical period of significance for most Arab countries. No sooner had these countries been released from the despotism of the Ottoman Empire than they either fell in the trap of European colonization or went under the mandate of Europeans. Algeria was one of the countries occupied by France. On account of its military supremacy, the French colonialism made drastic changes in the social structure of Algeria on the purpose of altering the genuine identity of that nation. the Algerian intellectuals, scholars and men of letters tried to react to such changes.In his works, Algerian novelist Abdel Hamid bin Hadouqa reflects the social areas that the French colonialism sought to change. This descriptive-analytical study, relying on Frantz Fanon’s theory, seeks to detect the major social changes reflected in Bin Hadouqa’s novel ‘Tomorrow is a New Day’ as well as the solutions offered by the author to confront such colonial measures. The present study has concluded that a number of structural changes, including the creation of a colonization-dependent social class, emergence of a poor social class, and alteration of social foundations especially family and culture, were made in the society. Bin Hadouqa's strategy is to form a republican government consisting of parties, to benefit from theintellectuals’ opinions, to grant individual and social rights to women, and to return to the indigenous culture and genuine identity.