Abstract:
قرآن کریم در موارد متعدد اقدام به تقسیم گروههای انسانی نموده است. این تقسیمات انسانی در راستای اهداف هدایتی و تربیتی قرآن قرار دارد. پرسش این تحقیق آن است که گروههای مطرح شده در قرآن چگونه بازتاب دهنده معصومان^ است؟ این پژوهش که با روش کتابخانهای و توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، با محور قرار دادن تقسیم موجود در سوره واقعه، دیدگاه مفسران کلامی اهل سنت مانند فخررازی، زمخشری، سمرقندی، آلغازی و آلوسی را با برداشتهای مفسران کلامی شیعه مانند طوسی، طیب و طباطبایی ارزیابی نموده است، تا نشان دهد این رویکرد تفسیری، گروههای موجود در آیه را چگونه بازشناسی کرده است. نتایج این بررسی نشان میدهد در این تفاسیر دو دیدگاه کلی درباره مصداقشناسی سابقان و مقربان، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. دیدگاه نخست با تبیینهای مختلف، مورد تحلیل و پذیرش قرار گرفت و چالشها و اشکالات دیدگاه دوم، بیان گردید.
The Holy Quran has divided human groups into several cases. These human divisions are in line with the guiding and educational goals of the Qurchr('39')an. The question of this research is how the groups mentioned in the Qurchr('39')an reflect the Infallibles (AS)? This research, which has been done by library and descriptive-analytical methods, focuses on the division in Surah Al-Waqichr('39')ah, the views of Sunni theological commentators such as Fakhr Razi, Zamakhshari, Samarkandi, Al-i Ghazi and Alusi with the interpretations of Shiite theological commentators such as Tusi, Tayeb and Tabatabai has evaluated to show how this interpretive approach has identified the groups in the verse. The results of this study show that in these interpretations, two general views about the case studies of the former and the close ones have the highest frequency. The first view was analyzed and accepted with different explanations and the challenges and drawbacks of the second view were expressed.
Keywords
Quran, Surah Al-Waqichr('39')ah, Infallibility, Human Groups, Sunni Theological Commentators.
Machine summary:
(واقعه / 7 ـ 14) نوشتار پيشرو به دنبال بررسي ديدگاه مفسران كلامي اهلسنت است، تا نشان دهد اين رويكرد تفسيري گروههاي موجود در آيه را چگونه بازشناسي كرده است، اگرچه در موضوع عصمت تحقيقات زيادي انجام شده و كتابها و مقالات فراواني نوشته شده است؛ ولي درخصوص آيات مورد بحث و موضوع تحقيق حاضر پژوهشي صورت نگرفته است.
ايمنشدگان از فزع اكبر مفسري كه به برايند عملكرد اين گروه توجه كرده است، معتقد است: سابقون اول مبتدا و سابقون دوم خبر است و اینها سبقتگيرندگان بهسوي بهشت هستند؛ زيرا در دنيا در اعمال خير سبقت ميگرفتند و آنها كساني هستند كه «فزع اكبر» آنان را محزون نميكند.
بررسي ديدگاه تبيين مصداق قرآني سابقان گروه مذکور چند كليد واژه قرآني را در تفسير و تبيين سابقان ذكر كردهاند، اينك چگونگي دلالت واژگان فوق بر عصمت مورد تحليل و بررسي قرار ميگيرد.
(ابنعاشور، بيتا: 8 / 278) بنابراین واژگان مقربون، اصطفاء و اجتباء نيز كه از سوي مفسران قرآن در تفسير سابقان بهكار رفته است، همين مفسران در جاي ديگر اين واژگان را دلالتكننده بر مقام عصمت دانستهاند.
شايد بتوان براي اين ديدگاه چنين تحليلي را بيان كرد که با توجه به آيات مورد بحث در سوره واقعه بهدست ميآيد ويژگي سابقان، تقرب خاص آنان به خدا ميباشد و تقرب مصدر باب تفعل است و بر اكتسابي بودن دلالت دارد.
(ابوحيان اندلسي، 1420: 10 / 79) ديدگاه یادشده عملكرد رفتاري سابقان را بهگونهاي ميداند كه در اعمال نيك و ترك معاصي بر ديگران سبقت دارند و چنين كساني سبقتگيرندگان بهسوي بهشت و رحمت الاهي ميباشند و سعادت در پي آنان روان است.