Abstract:
تحقیق حاضر، خطاهای دانشآموزان دوزبانۀ ترکی‌‌آذربایجانی ـ فارسی در کاربرد نشانههای تصریفی فعل فارسی را بر اساس انگارۀ چهار تکواژ، مطالعه کرده است. داده‌‌ها از نوشته‌‌های 50 نفر از دانشآموزان دختر و پسر پایه‌‌های سوم و چهارم ابتدایی مناطق روستایی شهرستان مشگین‌‌شهر گردآوری شد. ابتدا نشانههای تصریفی فعل زبان فارسی در چارچوب انگارۀ چهار تکواژ، به دو گروه تک‌واژهای نظاممند متقدم (نشانههای نفی، امری، مجهول و سببی) و تک‌واژهای نظاممند بیرونی متأخر (نشانههای شخص و شمار، زمان، نمود و وجه التزامی) تقسیم شد. با استخراج و دسته‌‌بندی خطاها، مشخص شد که دانشآموزان هر دو پایه، در کاربرد تک‌واژهای نظاممند بیرونی متأخر فعل نسبت‌به تک‌واژهای نظاممند متقدم آن مشکل دارند و آن‌ها را دیرتر یاد می‌‌‌‌‌گیرند. به‌نظر می‌‌‌رسد که بین ماهیت انواع مختلف تک‌واژها (فعال شدن تک‌واژها در سطوح انتزاعی تولید گفتار) و ترتیب فراگیری آن‌ها، ارتباط وجود دارد. تک‌واژهای نظاممند بیرونی متأخر در سطح متأخرتر فرایند تولید انتزاعی، با فراخوان چارچوب نحوی ـ ساخت‌واژی زبان مقصد، انتخاب می‌شوند، در حالی که انتخاب تک‌واژهای نظاممند متقدم به‌‌صورت غیرمستقیم در سطح مفهومی ـ واژگانی و هم‌زمان با انتخاب مستقیم تک‌واژهای محتوایی، صورت می‌‌گیرد. نتایج تحقیق حاضر در انطباق با مطالعۀ ویی (2000) است که با اتکا به انگارۀ چهار تکواژ، ترتیب فراگیری انواع تک‌واژها را تبیین کرد.
This paper attempted to explore Turkish/Persian bilinguals’ errors committed in using Persian verb inflectional morphemes, based on 4-M model. The data were collected from 50 primary students’ writings in Meshkinshahr villages. Persian verb inflectional morphemes were classified in two types: early system morphemes (negative, causative, imperative and passive morphemes) and late outside system morphemes (person/number, tense, aspect, subjunctive morphemes) according to 4-M model. The data analyzing indicates the late outside system morphemes of Persian verb are acquired harder and later than its early system morphemes. It seems there is a relation between different morpheme nature and their acquisition order. Late outside system morphemes are activated later in the production process as required by the grammatical frame of the target language. While early system morphemes are indirectly elected at the same time that content morphemes are directly elected by the speaker’s intentions. The results match Wei (2000) explanation of different morpheme acquisition order based on 4-M model.
(
, 
, 
)
