Abstract:
اندلس یکی از مراکز مهم علوم اسلامی به شمار میرود که طی چندین قرن شاهد رشد فزایندۀ برخی علوم و ظهور دانشمندان و تألیفات فراوان بود. زمینۀ اصلی این شکوفایی علمی را انتقال مبانی این علوم از بلاد شرقی اسلامی به این سرزمین فراهم ساخت. آنچه بر اهمیت این قضیه می افزاید واقع بودن اندلس در یکی از دوردستترین نقاط نسبت به مراکز اصلی علم و فرهنگ اسلامی است که بنا به عوامل مختلف دسترسی به آن دشوار بود. با این حال، توجه به شاخصههای توسعۀ علمی و فرهنگی در این سرزمین از جمله مراکز آموزشی، کتابخانه ها، شمار دانشمندان و اندیشمندان و نیز تألیفات و تصنیفات آنان از رشد سریع و چشمگیر آن در این زمینه حکایت دارد. همچنین شمار فراوان دانشمندان اندلسی و تألیفات ایشان گواه دیگری بر رشد قابل توجه علوم در این سرزمین است. در مقاله حاضر به بررسی مناسبات علمی و فرهنگی اسلامی عصر طلایی اندلس بر پایه متون فارسی و ترجمه فارسی به روش تحلیلی – توصیفی پرداخته شده است.
Andalus is considered to be one of the major centers of Islamic science, which over the centuries witnessed an increasing number of sciences and the emergence of many scholars and writings. The main pillar of this scientific flourishing was the transfer of the fundamentals of these sciences from the Oriental Islamic blessing to this land. What adds to the importance of this is the fact that Andalus is one of the most distant points to the main centers of Islamic science and culture, which was difficult to access due to various factors. However, attention is drawn to the characteristics of scientific and cultural development in the land, including educational centers, libraries, the number of scientists and scholars, as well as their compilations and compilations, which show a rapid growth in this area.Also, the vast number of scientists in Andalusia and their writings testify to the significant growth of science in this land. In the present article, the present article examines the scientific and cultural relations of the Andalusian golden age (Abdul Rahman al-Nasr 350-300 AH) - the rule of Al-Mustansar (366-350 AH) by analytical-descriptive method.
Machine summary:
آنچه براهميت اين قضيه مي افزايدواقع بودن اندلس دريکي ازدوردست ترين نقاط نسبت به مراکزاصلي علم وفرهنگ اسلامي است که بنابه عوامل مختلف دسترسي به آن دشواربود.
ازجمله اين دانشمندان قاضيمنذربن سعيدالبلوطي(متوفي٣٥٥ه )، اديب مشهوربغداديبه نام ابوعليقاليصاحب کتاب امالي(متوفي٣٥٦ه )وربيع بن زيد (رثموندو)يکيازعرب شده هاي نزديک به خليفه حکم بود.
ابن خطيب شخصيت اورادرچندکلمه برايمان خلاصه کرده است : ويدانشمند،آگاه به مذاهب ،پيشوادرنسب شناسي ،حفظ کننده تاريخ وگردآورنده کتاب ها بوده است .
اين افرادهم دوره اوبودندودررأس آنان ابن حزم صاحب کتاب جمهرةأنساب العرب وابوعلي قالي صاحب کتاب أمالي قرارداشتند،لازم به ذکراست که ابوعلي جايگاهيبسيارچشمگيردردربارخليفه حکم داشته است .
خليفه حکم برخيازدانشمندان رابه مناطق مختلف فرستادوازآن هاخواست تاآنچه راکه درسرزمين هاميبينندبنويسند،ويچنين پژوهش هاييرادرکتابخانه اش حفظ کرد، ازجمله اين تحقيقات ميتوان سفرنامه ابراهيم طرطوشياسرائيليدرسرزمين هاي اروپاييو سفرنامه محمد بن يوسف الوراق درآفريقارانام برد.
ک:دوزي،١٩٩٤،ج ٢:٦٧) ازبزرگان مورخ دراين دوره ميتوان ابوبکرعمرمعروف به ابن قوطيه رانام برد، کتابش «تاريخ افتتاح الأندلس »ازمهم ترين منابعياست که تاريخ اندلس رااززمان فتحش تادوره عبدالرحمن ناصردربرگرفته است .
ک:السامرايي،٢٠٠٠ :٣٢٩)هم چنين بسياريازسفرهايجغرافياييبه علامه مطرف بن عيسيالغسانيالغرناطي (ت ٣٧٧ه /٩٨٧م )نسبت داده شده است ،وي سفرهاي طولانيمدتي به سرزمين هاي مختلف مشرق زمين داشته وازخلال آن هادانش بسياريبه اندلس آورد.
ازجمله فقيهان اندلسيکه به مشرق مهاجرت کردند:عبدالله بن ابراهيم بن محمدبن عبدالله بن جعفرالأمويبود،ويازبزرگ ترين دانشمندان علم حديث بودوسفرويبه / 224 مشرق زمين درسال (٣٥١ه )صورت گرفت .
لازم به ذکراست که نخستين پژوهش هاي تاريخيتقريبابه تاريخ عموميپرداختند،اين تاريخ همان چيزياست که علامه مورخ عبدالملک بن حبيب تأليف کرده است .