Abstract:
سالهای اول دهۀ چهل هجری شمسی دورۀ ظهور موج نو در شعر فارسی است. جریانی که مقدمۀ ظهور شعر حجم در اواخر این دهه است. بیانیۀ شعر حجم که در زمستان1348 به امضای عدهای از شعرا، نویسندگان و سینماگران ایران رسید چشماندازی شاعرانه را در برابر مخاطبان شعر فارسی قرار میداد؛ اما مصادیق این بیانیه چندان در شعر شاعران حجم گرا قابل تشخیص نبود. این موضوع که نسبت موارد مطرح شده در بیانیۀ شعر حجم و شعر یدالله رویایی-که در عمل تنها شاعری بود که به حجم گرایی وفادار ماند- چیست، سوالیست که تا کنون پاسخ روشنی به آن داده نشده است. این نوشتار سعی دارد به این سوال که نسبت بیانیۀ شعر حجم و اصول مطرح شده در آن با اشعار رویایی چیست پاسخ نسبتا روشنی بدهد. مقالۀ پیش رو شامل یک مقدمه و بخشهایی شامل بررسی زمینههای پیدایش شعر حجم، بررسی مولفههای اشعار یدالله رویایی و تحلیل نسبت این اشعار با اصول مطرح شده در بیانیۀ شعر حجم است. پایان این نوشتار به جمعبندی مطالب و نتیجهگیری اختصاص دارد.
The first years of 40thdecades (A.D) was the Emersion Period of Moje-Nov in the Persian Poetries. The process which was the prelude to the appearance of Space Poetry (Hajm poetry) at the late of that decade. The statement of Space poetry that was signed by some of Iranian poets, writers and the cinematic people in 1969 created one poetical viewpoint for the readers of Persian Poetry but the concepts of this statement wasn’t recognizable in the Space poetries of the poets .This question that “what is the relation between the statement of Space Poetry and YadollahRoyaee ´s poetry” (he was the only poet who remain faithful to the Space poetry).This question hasn’t been responded clearly. The present study attempted to respond this question clearly that what is the relation between the statement of the space poetry and its principles with the Royaee ´s poetries. The following study comprised of one introduction, and some sections included the evaluation of Space appearance, the factors of YadollahRoyaee ´s poetry and the analysis of the relation of these poetries in the Space poetry statement. At the end of this study, the concepts were summarized and concluded.
Machine summary:
اين موضوع که نسبت مواردمطرح شده دربيانيۀشعرحجم وشعريدالله رويايي-که درعمل تنها شاعريبودکه به حجم گراييوفادارماند-چيست ،سواليست که تاکنون پاسخ روشنيبه آن داده نشده است .
يدالله رؤيايي-که به عنوان برجسته ترين چهرة شعرحجم شناخته ميشود-درسال ١٣٤٧انتشارچنين بيانيه ايراپيش بينيکرده بود: 193 / «بايدنسل نوشعريک پرنسيب هاييداشته باشندياپرنسيب هاييرابه شعرشان تحميل کنندتااگربخواهيم شعربيوزن بگوييم لااقل ازلحاظ دادن فرم قاعده ايداشته باشيم حتي اين حرف رابه شکل پيشنهادتهيه يک مانيفست عنوان کردم [...
اين مقاله که پنجاه وچهارصفحه ازجلدسوم «طلادرمس »رادربرميگيرددرهفت بخش تنظيم شده است وچهاربخش اول آن به نقدشخصيت رويايي،بازخوردهاياجتماعيشعر او،جايگاه اودرميان مخاطبان شعرمعاصرايران ونقدنظرات رويايي درموردديگر شاعران اختصاص دارد.
مباني تحقيق شعرحجم ،به عنوان يکيازمهم ترين وماندگارترين نحله هايشعريپس ازنيما،بر اصول زبانيوتصويري خلاقه اياستواراست که ازآن به عنوان فرماليستيترين شعر / 196 تحليل نسبت شعرونظريه درآثاريدالله رويايي معاصرايران يادميشود.
به اين قطعه ازشعرشمارة٣٠درياييهاتوجه کنيد: «دريايعاشقان غريق /سربازهايمغروق /دريايبردگان مفقود/دريا/ي/غرق /درياي قهرمانان /که بانجات معجزه آساشان /پايان برايقصه هايعجيب ميسازند/دريايفاتحان بيگانه /دريايناخدايان پيروز/برمردم گرسنۀساحل »(همان ،٣٧٧) دريادراين مجموعه آيينه ايست که تصويرگررنج بشريت ،شکست ها،پيروزيهاو قهرمانيهاياوست عرصۀشعرهايدرياييبينهايت تابينهايت است و«بانخوتيبزرگ صداميکندازبينهايتيکه اوست تابينهايتيکه اوست »آنچه هنگام خواندن اشعار درياييبايدبه آن توجه داشت اين است که تنهاروايت کودکياساطيروقهرمانيهاي / 198 تحليل نسبت شعرونظريه درآثاريدالله رويايي بشريت ،محتواياشعاراين مجموعه راتشکيل نميدهد.
نعل الاغ بستن به لاستيک اتومبيل وافسارزدن به دهانۀسپرش عملي / 200 تحليل نسبت شعرونظريه درآثاريدالله رويايي نمادين براينشان دادن تقابل اين دونوع زندگيوترجيح زندگيسنتيولوازم آن بر زندگيمدرن ازسويمردمياست که شاعردرميان آنهابه سرميبرد.
اين واژگان ،شکل وصدايشان رابه عنوان عناصراساسيواردشعر ميکنندواين همان چيزياست که رؤياييبه دنبال آن است ؛يعنياهميت دادن به هيئت کلمه دردرجۀنخست ورويکردموسيقاييبه کلام دروهلۀدوم ومحتوارادرپلۀسوم نشاندن .