Abstract:
یکی از مفاهیم اصلی در شناسایی یک شئ در محیط دیجیتال شناسهگر دیجیتالی است. نظامهای شناسهگر دیجیتالی به دنبال بروز مشکلات زیادی از جمله عدم ثبات و یکتایی نظامهای شناسهگر فیزیکی و مکانیاب یکدست منابع (یو.آر.ال) در محیط دیجیتالی، شکل گرفتند. این شناسهگرها با استفاده از نامهای غیرمستقیم برای «دی.ان.اس.»، ثبات و یکتایی نامهای میزبانی را تضمین مینمایند. با توجه به اهمیت این شناسهگرها در مدیریت محتوا در محیط دیجیتالی، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش مهم است که چگونه میتوان یک نظام شناسهگر دیجیتالی را از دیگر نظامهای شناسهگر تشخیص داد؟ در این پژوهش ابتدا بر اساس مرور ادبیات و برگزاری مصاحبه گروه متمرکز، 7 معیار اصلی متمایزکننده شناسهگرهای دیجیتیال در سه حوزه خصوصیات شناسهگر شامل یکتایی و ثبات شناسهگر، پوشش محیط دیجیتالی شامل شناسایی دیجیتالی، یکتایی دیجیتالی، ثبات دیجیتالی و دسترسی دیجیتالی و جامعیت و گستره شامل جامعیت شناسایی مورد شناسایی قرار گرفت. یافتههای انجام ارزیابی تطبیقی بر اساس معیارهای تطبیقی در مورد 22 نظام شناسهگر مطرح در سطح جهان نشان داد که شش نظام شناسهگر «دی.اُ.آی.»، «هندل»، «یو.سی.آی.»، «یو.آر.ان.»، «آ.ر.ک.» و «پی.یو.آر.ال.» میتوانند به عنوان بهترین گزینههای نظام شناسهگر دیجیتالی در کلیه حوزهها و سه نظام «ماریام»، «آی.اس.ان.آی.» و «ان.بی.ان.» در حوزههای تخصصی خاص مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این پژوهش میتواند به متخصصان محیط دیجیتالی در تشخیص نظامهای شناسهگر دیجیتالی و استفاده مؤثر از آنها در حوزههای کاربرد یاری رساند.
Identifier is one of the main elements in identifying an object in digital environment. Digital identifier systems were developed followed by a lot of problems such as violation of persistency and uniqueness of physical identifiers and URL in digital environment. These identifiers try to guarantee uniqueness and persistency of hostnames by using indirect names for Domain Name System (DNS). The main objective of this research is to identify qualified digital identifier system among other systems. To achieve the research objective, researchers have considered two major steps: first, identifying main criteria for distinguishing digital identifier based on literature review and focus group interview and second, performing a comparative evaluation on common identifier systems in the world. Findings of first step demonstrated seven main criteria in three domains for distinguishing digital identifier systems: identifier uniqueness and persistency in the identifier features domain, digital identification, digital uniqueness, digital persistency and digital actionability in the digital coverage domain, and globality in the comprehensiveness of scope domain. In the second step, results of the comparative evaluation on common identifier systems indicated that six identifier systems, included, DOI, Handle, UCI, URN, ARK and PURL, are appropriate choices for using as a digital identifier system. Also, according to these results, three identification systems Including NBN, MARIAM and ISNI were identified as suitable choices for digital identification in certain specialized fields. According to many benefits of using these identifiers in important applied fields, such as, digital content chains and networks integration, digital right management, cross referencing, digital libraries and citation analysis, results of this study can help digital environment experts to diagnose digital identifier and their effective use in applied fields.
Machine summary:
با توجه به اهميت اين شناسه گرها در مديريت محتوا در محيط ديجيتالي ، هدف اصلي اين پـژوهش پاسـخ بـه اين پرسش مهم است که چگونه مي تـوان يـک نظـام شناسـه گـر ديجيتـالي را از ديگـر نظام هـاي شناسـه گـر تشـخيص داد؟ در ايـن پـژوهش ابتـدا بـر اسـاس مـرور ادبيـات و برگزاري مصاحبه با گروه متمرکز، ٧ معيار اصلي متمايزکنندة شناسه گرهاي ديجيتيـالي در سه حوزة خصوصيات شناسه گر، شامل يکتايي و ثبـات شناسـه گـر، پوشـش محـيط ديجيتـالي شـامل شناسـايي ديجيتـالي ، يکتـايي ديجيتـالي ، ثبـات ديجيتـالي و دسترسـي ديجيتالي و جامعيت و گستره شـامل جامعيـت شناسـايي مـورد شناسـايي قـرار گرفـت .
علي رغم آنکه در سطح دنيـا نظام هاي شناسـه گـر زيـادي بـه منظـور شناسـايي ديجيتـالي اشـياء داراي هويـت در فضـاي ديجيتالي ايجاد شده اند، امـا بـر اسـاس بررسـي انجـام شـده ٢، مطالعـات چنـداني بـه منظـور مشخص نمودن شفاف معيارهاي تفکيکي آنها از شناسه گرهـاي محـيط فيزيکـي و ارزيـابي آنها صورت نگرفته است .
براي رسيدن به اين هدف ، لازم است ضـمن شناسـايي مشخصـه هـاي اصـلي متمايزکنندة شناسه گرهاي ديجيتالي از ديگر شناسه گرها بـه عنـوان يـک هـدف فرعـي ، بـر اساس انجام ارزيابي تطبيقي با همين مشخصه ها، نظـام هـاي متـداول شناسـه گـر موجـود در سطح جهان را مورد ارزيابي قرار داد.
او بيان مي دارد که تجربه نشان داده است که اگر يک نظام شناسـه گـر در داخـل يـک سيسـتم و در يک زمينۀ خاص ايجاد شود و در آينده نياز شود که در زمينـه اي ديگـر يـا بزرگتـر مـورد استفاده قرار گيرد، اين تغيير مي تواند يکتايي شناسه گر را بـه خطـر بيانـدازد (٢٠٠٦ Coyle).