Abstract:
پروانه ثبت اختراع به عنوان یکی از بروندادهای مهم علم و فناوری، نقش مهمی در ثروت آفرینی از دانش و اقتصاد دانش بنیان داشته و شاخصه مهمی در تعیین میزان پیشرفت کشور در خلق نوآوری ها می باشد. این مقاله با استفاده از روش علم سنجی به شناسایی مخترعان هسته، اختراعات پر استناد (داغ)و میزان همکاری مخترعان ایرانی با همکاران داخلی و خارجی در پایگاههای بینالمللی ثبت اختراع شامل اداره پروانههای ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا(USPT)، سازمان جهانی مالکیت فکری(WIPO)، اداره پروانههای ثبت اختراع اروپا(EPO) و اداره ثبت اختراع ژاپن(JPO)، طی سالهای 1970-2014 میلادی پرداخته است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار اکسل و ترسیم نقشه علمی مربوطه با استفاده از نرم افزار گفی(Gephi) ویرایش 2/8 انجام شده است. یافته ها نشان داد میانگین ثبت اختراع در هر سال در بازه مورد نظر 8/10 بوده است. همچنین بیشترین و پراستنادترین اختراعات در رده نیازهای انسانی (کشاورزی، مواد غذایی، بهداشت و سرگرمی) و کمترین و کم استنادترین اختراعات در رده کاغذ – منسوجات بوده است. به طور کل 1054 مخترع ایرانی و خارجی با همکاری هم توانستهاند 475 اختراع را به ثبت برسانند که سهم هر کدام از این مخترعان 2/2 درصد بوده است. نتیجه نشان داد روند رشد اختراعات در پایگاه های بین المللی سیر صعودی داشته به طوری که در سال2014 بیشترین تعداد ثبت شده است.همچنین این اختراعات بیشتر بر اساس نیازهای اساسی مردم به وجود آمده است.
Patents, one of the important outputs of science and technology, have a tremendous role in wealth creation from knowledge and knowledge-Based economy. Patents are important indicators of determining the rate of a country progress in creativity development. This study, using scientometrics, identifies core inventors and highly cited (hot) inventions, and investigates the level of co-operation of Iranian inventors with other Iranian and non-Iranian co-operators in international patent databases, including United States Patent and Trademarks (USPT), World Intellectual Property Organization (WIPO), European Patent Office (EPO) and Japanese Patent Office (JPO), between 1970 and 2014. Microsoft Excel has been utilized to analyze the data. Also, Gephi software (8.2 edition) is used in order to depict the related scientific maps. The results of the research showed that the average of all Iranian invention registration in international databases has been 10.8 % per year. The most number and the most cited of inventions are in human necessities categories (agriculture, food stuffs, hygiene, and recreation). Besides, the least number and the least cited inventions are in paper and textiles category. All in all, 1054 Iranian inventors with foreign counterparts have had cooperated to register 475 patents, in which Iranian contribution rate has been 2.2%. The results also indicated that, the invention growth rate in international database had been rising in such a way that in 2014 the most number of inventions had been registered. Additionally, the inventions had been founded on the most prominent necessities of human being.
Machine summary:
ترسيم نقشۀ علمي پروانه هاي ثبت اختراع مخترعان ايراني در پايگاه هاي بين المللي ثبت اختراع طي سال هاي ١٩٧٠-٢٠١٤ فرزانه محمدي جوزداني کارشناسي ارشد علم اطلاعات و دانش شناسي ؛ مديريت اطلاعات ؛ کارمند کتابخانۀ مرکزي ؛ دانشگاه صنعتي اصفهان ؛ پديدآور رابط of.
ايـن مقالـه بـا استفاده از روش علم سـنجي بـه شناسـايي مخترعـان هسـته ، اختراعـات پراسـتناد (داغ ) و ميـزان همکـاري مخترعـان ايرانـي بـا همکـاران داخلـي و خـارجي در پايگاه هاي بين المللي ثبت اختراع شامل ادارة پروانه هـاي ثبـت اختـراع و علائـم تجــاري آمريکــا (USPT)، ســازمان جهــاني مالکيــت فکــري (WIPO)، ادارة پروانه هـاي ثبـت اختـراع اروپـا (EPO) و ادارة ثبـت اختـراع ژاپـن (JPO)، طـي سال هاي ١٩٧٠-٢٠١٤ ميلادي پرداخته است .
«عصاره و منصوري » در تحقيقي تحت عنوان «ارزش منـابع دانـش بـر اسـاس عامـل (نگـاه بـه گذشته و نگاه به آينده ): مطالعۀ موردي پروانه هاي ثبت اختـراع » تـأثير و اهميـت پروانـه هـاي ثبـت اختراع در حوزة برق و الکترونيک در توسعۀ فناوري را مورد بررسي قرار داده انـد.
اهداف و سؤال هاي پژوهش هدف اصلي اين پژوهش بررسي ساختار علمي پروانه هاي ثبـت اختـراع مخترعـان ايرانـي در پايگاه هاي بين المللي ثبت اختراع طي سال هاي ١٩٧٠-٢٠١٤ ميلادي بوده است .
الف : روند رشد اختراعات مخترعان ايراني طي سال هاي ١٩٧٠-٢٠١٤ در پايگاه هـاي بـين المللـي ثبـت اختراع نتايج اين پژوهش نشان مي دهد کـه اختراعـات مخترعـان ايرانـي طـي سـال هـاي اخيـر رونـد روبه رشدي داشته است .