Abstract:
هدف: پژوهش با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و شادکامی مصرفکنندگان متآمفتامین انجام شد. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون همراه با گروه گواه و پیگیری یکماهه بود؛ جامعه آماری پژوهش شامل همه مردان متاهل مصرفکننده متآمفتامین مراجعهکننده به مراکز درمانی دولتی و خصوصی (شامل مراکز سرپایی و مراکز اقامتی) شهر کرمانشاه در سال 1397 بود که از بین آنها 30 مرد به روش نمونهگیری در دسترس بهعنوان نمونه پژوهش انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایگزین شدند. هر دو گروه با پرسشنامههای راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی و همکاران (2001) و شادکامی آرگایل و لو (1990) مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 120 دقیقهای تحت مداخله شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی کابات - زین (2004) قرار گرفتند. دادههای به دست آمده با استفاده از تحلیل واریانس اندازههای مکرر تجزیهوتحلیل شد. یافتهها: نتایج حاکی از تاثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مولفههای راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی خود سرزنشگری (76/25 F=، 001/0 < p)، دیگر سرزنشگری (76/22F= ، 001/0 < p)، نشخوار ذهنی (76/21F= 001/0 < p)، تمرکز مجدد مثبت (71/29 =F 001/0 < p)، تمرکز مجدد برنامهریزی (59/27F= و001/ 0 < p)، ارزیابی مجدد مثبت (51/26F=، 001/0 < p)، کم اهمیت شماری (91/21F= ، 001/0 < p)، پذیرش (63/20F= ، 001/0< p)، فاجعهنمایی (23/29 F=، 001/0 < p)، و متغیر شادکامی (29/86F=، 001/0 < p) و پایداری این تاثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجهگیری: پیشنهاد میشود تا روانشناسان و رواندرمانگران ضمن استفاده از نتایج این پژوهش در جهت افزایش راهبردهای شناختی هیجانی سازگارانه و شادکامی و همچنین کاهش راهبردهای شناختی هیجانی ناسازگارانه سوءمصرفکنندگان مواد مخدر؛ با استفاده از رویکردهای موثر و فراهم آوردن زمینههای سلامت در سیستم خانواده از پیامدهای منفی اعتیاد بر خانواده جلوگیری نمایند.
Aim: The present study aimed to evaluate the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy in improving happiness and cognitive emotion regulation strategies in methamphetamine users. Methods: The research design was quasi-experimental with a pretest-posttest design with a control group and a one-month follow-up. The statistical population consisted of all married male methamphetamine users who visited public and private medical centers (including outpatient centers and residential centers) in Kermanshah in 2018. Among whom, we selected 30 men as research samples by a convenience sampling method and randomly assigned them to experimental (n=15) and control (n=15) groups. We evaluated both groups by the emotional cognitive regulation strategy questionnaire by Garnefski et al. (2001) and the happiness inventory by Argyle and Lu (1990). The experimental group then underwent eight 120-minute sessions of mindfulness-based cognitive therapy intervention by Kabat-Zinn (2004). We analyzed data using the repeated measures analysis of variance (ANOVA). Results: The results indicated the effect of mindfulness-based cognitive therapy on components of cognitive-emotional regulation strategies, namely self-blame (p Conclusion: According to the results, we suggest psychologists and psychotherapists use the results of the present study to increase adaptive-cognitive emotional strategies and happiness and reduce maladaptive emotional cognitive strategies in drug abusers and prevent negative consequences of addiction on the family by using effective approaches and providing health conditions in the family system.
Machine summary:
علاوه بر اين موارد، نتايج مطالعات بيانگر آن است که آموزش شناختي مبتني بر ذهن آگاهي تأثير چشمگيري در کاهش افسردگي و اضطراب (فرهادي و پسنديده ، ١٣٩٦)؛ انزواي اجتماعي و احساس تنهايي (عباسي و خادملو، ١٣٩٧)؛ نشخوار فکري (ميرزايي و شعيري، ١٣٩٧؛ مقتدر، ١٣٩٥)؛ نگرش هاي ناکارآمد (گاتينگ ، چو، باسچباچ ، بنسون و همکاران ، ٢٠١٥)؛ ارتقاء توانايي سازش و عملکرد هيجاني (گائو، فان ، ويا يان ، زانگ و همکاران ، ٢٠١٦؛ ابراهيمي، جعفري و رنجبر سودجاني، ١٣٩٧) و افزايش تحمل پريشاني (کاظمي، شجاعي و سلطاني زاده ، ١٣٩٧)، در جمعيت هاي مختلف باليني و غير باليني ، دارد؛ به طور کلي مي توان گفت پديده اعتياد علاوه بر پيامدهاي منفي که براي خود فرد مصرف کننده به دنبال دارد، پيامدهاي ثانوي بسياري نيز دارد که هر کدام به تنهايي ضرورت بررسي اين موضوع را توجيه ميکند ، مسائلي مانند از هم پاشيدگي خانواده ها و طلاق ، فرزندان بيسرپرست و آينده آن ها، به هدر رفتن منابع مالي و اقتصادي کشور، پر شدن زندان ها و افزايش ساير انحرافات ، لزوم بررسي اين موضوع را اجتناب ناپذير ميکنند؛ لذا با توجه به اعتياد در بيشتر موارد با مرد به خانواده وارد ميشود و سلامت روان آن ها را تهديد ميکند، و نتايج مطالعات پيشين و با در نظر داشتن اينکه راهبردهاي تنظيم شناختي هيجان و شادکامي نقش تعيين کننده اي در سلامت روان افراد با اختلال سوءمصرف مواد مخدر دارند و شــيوع زيــاد اعتياد در ايران و تأثيــرات نامطلوب آن بــر روي کارکــرد فــردي، اجتماعــي و خانوادگي افراد مبتلا به اعتياد و شــواهد متعــددي کــه در رابطــه بــا کارايي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي (به علت سازوکارهاي نهفته در آن مانند پذيرش ، افزايش آگاهي، حساسيت زدايي، حضور در لحظه مشاهده گري بدون داوري، رويارويي و رهاسازي) وجود دارد، و از آنجا که تاکنون در ايران پژوهشي در زمينه اثربخشي اين درمان بر راهبردهاي تنظيم شناختي هيجاني و شادکامي مصرف کنندگان مت آمفتامين انجام نشده است ، ضرورت بررسي اثربخشي اين شيوه درماني در اين جامعه را توجيه ميکند بنابراين پژوهش حاضر با هدف پاسخگويي به اين سؤال ها است : ١.