Abstract:
هدف: هدف این پژوهش تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بازی درمانی شناختی رفتاری بر ادراک زمان کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه با پیگیری دو ماهه بود و جامعه اماری شامل کلیه افراد مراجعه کننده به کلینیک توانبخشی شایان در سال 99-1398 بود. تعداد 59 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بصورت گمارش تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. شرکت کنندگان با پرسشنامه فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی کانرز (1960) و آزمون بازتولید زمان نظری، میرلو و اسدزاده (1390) مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی جکسون (2018) و گروه آزمایشی بازی درمانی شناختی-رفتاری جعفری و همکاران (2002) در دوازده جلسه و هفته ای دوبار مورد درمان قرار گرفتند. داده ها با استفاده از واریانس اندازههای مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین میانگین نمرات ادراک زمان کوتاه (0/001=F=4/01, P) در دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری وجود دارد و تفاوت در گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در پس آزمون نسبت به مرحله پیش آزمون و در مقایسه با بازی درمانی شناختی رفتاری بطور معناداری بیشتر است و نیز بین میانگین نمرات ادراک زمان بلند (0/001=F=13/45, P) در دو گروه آزمایشی تفاوت معنی داری وجود دارد و تفاوت در گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در پس آزمون نسبت به مرحله پیش آزمون و در مقایسه با بازی درمانی شناختی رفتاری بیشتر است و بهبود نمرات بیشتری در آزمودنی ها دیده میشود و این تفاوت از نظر آماری نیز معنادار بوده است (0/01=P). نتیجهگیری: با توجه به تاثیر معنی دار شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بازی درمانی شناختی رفتاری بر ادراک زمان کودکان مبتلا به نقص توجه- بیش فعالی، پیشنهاد می شود از این دو روش در جهت افزایش سلامت این کودکان بهره برده شود.
Aim: The present study aimed to determine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy and cognitive-behavioral play therapy in improving the time perception of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Methods: The present study was quasi-experimental with a pretest-posttest design, and a control group with a two-month follow-up. The statistical population consisted of all people who visited Shayan Rehabilitation Clinic in 2019-2020. A total of 59 individuals were selected by a convenience sampling method and were randomly assigned to experimental and control groups. Participants were evaluated with the Conners rating scale- short-revised form (1960), and the theoretical time reproduction test by Mirlou and Asadzadeh (2011). The experimental group received Jackson Mindfulness-based Cognitive Therapy (2018), and another experimental group received Cognitive-Behavioral Play Therapy by Jafari et al. (2002) in twelve sessions twice a week. Data were analyzed using the repeated-measures analysis of variance. Results: The results indicated that the mean scores of short time perception (F=4.01, P=0.001) were significantly different between the two experimental groups, and the difference in the mindfulness-based cognitive therapy group in the post-test was significantly higher than the pre-test and the cognitive-behavioral play therapy, and there was also a significant difference between mean scores of long time perception (F=13.45, P=0.001) in the two experimental groups. The difference in the mindfulness-based cognitive therapy group in the post-test was greater than the pre-test and the cognitive-behavioral play therapy, and there was a better improvement in the participants, and the difference was also statistically significant (P=0.01). Conclusion: Given the significant effect of mindfulness-based cognitive therapy, and cognitive-behavioral play therapy on time perception of children with attention deficit hyperactivity disorder, it is suggested using these two methods to increase the children's health.
Machine summary:
کودکان مبتلا به نقص توجه /بيش فعالي اغلب چالش هاي رفتاري دارند که مديريت آن براي والدين ، معلمان و حتي خود کودکان دشوار است ؛ از جمله مشکلات کودکان داراي اين اختلال ادراک زمان ٦ است (جان محمدي، حسيني، پيشياره ، خرمي و فرضي، ١٣٩١).
پژوهش ها نشان داده بازي درماني موجب بهبود تکانشگري و کاهش پرخاشگري ميشود (ابراهيمي، اصلي پور و خسروجاويدي، ١٣٩٨)؛ همچنين بازي درماني موجب بهبود بازداري پاسخ و حافظه فعال ميشود (عابدي و نکاح ، ١٣٩٣) و نيز، بازي درماني موجب افزايش توجه در کودکان مبتلا به نقص توجه /بيش فعالي ميشود (فيض اللهي و همکاران ، ١٣٩٩).
Mindfulness- Based Cognitive Therapy (MBCT) 205 مطرح شده ميتوان گفت ادراک زمان در اختلال نقص توجه /بيش فعالي نقش مهمي دارد.
آيا شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي و بازي درماني شناختي رفتاري بر ادراک زمان در کودکان مبتلا به نقص توجه /بيش فعالي در مرحله پس آزمون مؤثر است ؟ ٢.
آيا شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي و بازي درماني شناختي رفتاري بر ادراک زمان در کودکان مبتلا به نقص توجه /بيش فعالي در مرحله پيگيري پايدار است ؟ ٣.
آيا بين شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي و بازي درماني شناختي رفتاري بر ادراک زمان در کودکان مبتلا به نقص توجه /بيش فعالي تفاوت وجود دارد؟ روش پژوهش پژوهش حاضر نيمه تجربه با طرح پيش آزمون ، پس آزمون و پيگيري با دو گروه آزمايش بود.
بحث و نتيجه گيري هدف اين پژوهش تعيين اثربخشي شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي و بازي درماني شناختي رفتاري بر ادراک زمان در کودکان مبتلا به نقص - توجه بيش فعالي بود.