Abstract:
اطلاعات، مبنا و خوراک اصلی تصمیمسازی و تصمیمگیری است. گاهی حجم اطلاعات بهدست آمده به اندازهای زیاد است که تجزیه و تحلیل همه آنها مقدور نیست. اما استفاده از اطلاعات ناقص ممکن است که به تصمیمات اشتباه منجر شود. یکی از راههای جلوگیری از این خطا استفاده از اطلاعات در قالب شاخصها است. تعریف شاخصهای کاربردی و کمیسازی متغیرهای کیفی در حوزههای مختلف علمی میتواند در کشف مشکلات اصلی، هدفگذاری بهینه و انتخاب بهترین شیوه رسیدن به هدف کمک شایان توجهی کند. حوزه اقتصاد اسلامی نیز میتواند یکی از حوزههایی باشد که در آن شاخصسازی برای تعیین میزان موفقیت دولتها و جوامع مسلمان در دستیابی به اهدافشان، و نیز برای مقایسه مفید است. مفهومسازی و شاخصسازی بر مبنای نظریههای اسلامی، میتواند پیشرفت و تحقق الگوی اقتصاد اسلامی را در سطح ملی و جهانی در پی داشته باشد. رعایت اصول علمی در دستیابی به شاخصی مناسب و معتبر برای ارزیابی میزان موفقیت جوامع مسلمان در اجرای اصول و قواعد اقتصادی اسلام ضروری است. از این رو، شناخت این روشهای علمی از ملزومات ساخت شاخص ترکیبی مناسب و معتبر است. در این تحقیق روشهای علمی و کاربردی برای تعریف و ساخت یک شاخص مناسب برای اندازهگیری میزان انطباق با اصول اقتصاد اسلامی ارائه شده است. تلاش شده است که روشهای ساخت این شاخص ترکیبی بهوضوح و با دقت توضیح داده شود.
and decision taking. However sometimes the available information is too massive that one cannot analyze all of it. The failure to use the full information may lead to wrong decisions. One way to avoid such an error is to use information in the form of indexes. Defining applied indexes and quantification of qualitative variables in different scientific areas help explore main problems, optimal target setting and select the best way to achieve the goal. The area of Islamic economic studies Information is the cornerstone and the main material for decision making would be the one in which indexizing can be much helpful to measure the success of the Muslim governments and communities in achieving their goals, as well as is useful for comparison purpose. Conceptualization and indexization based on Islamic theories, can develop and help promote Islamic model in both national and international levels. Undoubtedly, scientific principles should be considered for generating the proper and valid indexes to measure the success of Muslim communities in the implementation of the principles of Islamic economics. Hence, recognition of the scientific methods of indexization is necessary. In this study, scientific and applied methods of specifying and generating a composite index of compliance with the principles of Islamic economics was proposed. Attempt was made to clearly and carefully explain the method of generating the composite index.
Machine summary:
ارائـه چـارچوب نظـري، انتخاب داده، تعيين مقدار دادههاي مفقود، تحليل چند متغيره، نرمالسازي دادههـا، وزندهـي ، تحليل نااطميناني و حساسيت ، بازگشت به دادهها، ارتباط با ساير شاخص ها و تصويرسازي نتايج مراحل ذکر شده در اين مرجع هستند که به دقت بايد دنبال شوند.
OECD به دليل اهميت اين موضوع، مراحل مختلف ساخت شاخص هاي ترکيبـي را در قالب يک کتاب راهنما در دسترس قرار داده و در گذر زمان، تغييرات و اصلاحاتي در آن انجـام داده است تا کمک کند که ساخت شاخص هـاي ترکيبـي در حـوزههـاي مختلـف بـا خطاهـاي کمتري انجام شود.
چارچوب نظري بايد پديده مورد نظر براي اندازهگيري و تعيين زير اجزاي آن، انتخاب معيارهاي منفـرد و وزنهـايي که اهميت نسبي آنها را نشان مي دهد و نيز ابعاد ترکيب کلي را به وضوح تعريف کند.
شيوههاي تحليلي مختلف همچون تحليل مؤلفه هـاي اصـلي ١ (PCA) و تحليـل عـاملي ٢ (FA) مي تواند براي کشف اين که آيا ابعاد پديده از نظر آماري در شاخص ترکيبي به خوبي تعادل پيدا کردهاند، استفاده شوند.
تحليل خوشـه اي در توسعه شاخص هاي ترکيبي و براي گروهبندي اطلاعات کشورها بر اساس تشابه آنها در مورد معيارهاي منفرد استفاده شده است .
اغلب شاخص هاي ترکيبي از روش وزندهي يکسان استفاده مي کنند که به همه متغيرهـا وزن يکسان داده مي شود.
(2006), A Survey of Composite Indices Measuring Country Performance: 2006 Update, United Nations Development Programme – Office of Development Studies, available at http://www.