Abstract:
هدف از این مقاله بررسی وضعیت اقتصاد ایران بر پایه اقتصاد اسلامی طی برنامههای سوم تا پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. بدین منظور با استفاده از شاخص ترکیبی که در بردارنده مؤلفههای عدالت و فرصتهای اجتماعی و اقتصادی، استانداردهای اخلاقی بالاتر و صداقت و اعتماد در بازار و تعاملات اقتصادی (فساد کمتر)، تأمین مالی اسلامی و رفاه و فقرزدایی برای تعیین میزان تحقق اهداف کلی اقتصاد اسلامی است، وضعیت اقتصاد ایران مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد که روند مؤلفه عدالت اقتصادی و اجتماعی در دوره برنامه سوم همراه با نوسان و طی برنامه چهارم و پنجم صعودی بوده است، همچنین روند مؤلفه استانداردهای اخلاقی در طول برنامه سوم تقریباً ثابت و در دوره برنامه چهارم با اینکه نسبت به دوره قبل افزایش داشته است اما در طول این دوره روند نزولی داشته است. مؤلفه تأمین مالی اسلامی به طور کلی روندی نزولی و مؤلفه رفاه و فقرزدایی طی دوره برنامه سوم و چهارم روندی صعودی داشته است اما در دوره برنامه پنجم نسبت به دو دوره قبل کاهش یافته است و شاخص کل طی برنامه سوم صعودی، در برنامه چهارم تقریباً ثابت بوده استو طی دوره برنامه پنجم نزولی و نسبت به برنامه چهارم کاهش داشته است. به طور کلی در دوره برنامه چهارم توسعه میزان دستیابی به اهداف اقتصاد اسلامی نسبت به دوره سوم بیشتر بوده است.
The aim of this paper analyzes the Iranchr('39')s economic situation based on Islamic economy during the third to fifth Economic, Social and Cultural Rights of development programs. For doing so, we have used a combination index, which includes components justice and social and economic opportunities, higher ethical standards and integrity and confidence in the markets and economic interaction (less corruption), Islamic finance and welfare and poverty alleviation. The results showed that the trend of economic and social justice component associated with fluctuations in the Third Development Plan and has been rising during the fourth and fifth programs. The ethical standards components have been relatively consistent in the third development program and in the fourth program it has a downtrend. Islamic financing component is also decreasing trend and component of welfare and poverty alleviation had increasing trend during third and fourth development program. Total index rising in third program, almost constant in forth program and during the fifth program has been downtrend. Generally, during fourth development program, the amount of Islamic economic goals achieve more than the third program.
Machine summary:
بدين منظور با استفاده از شاخص ترکيبي که در بردارنده مؤلفـه - هاي عدالت و فرصت هاي اجتماعي و اقتصادي، استانداردهاي اخلاقي بالاتر و صداقت و اعتماد در بـازار و تعاملات اقتصادي (فساد کمتر)، تأمين مالي اسلامي و رفاه و فقرزدايي براي تعيين ميزان تحقـق اهـداف کلي اقتصاد اسلامي است ، وضعيت اقتصاد ايران مورد بررسي قرار گرفت .
چهار مؤلفه عدالت اقتصادي و اجتمـاعي ، گسـترش رفـاه و فقرزدايـي ، ممانعـت از ايجـاد فسـاد اقتصادي و نظام تأمين مالي اسلامي بنا به موضوعات متفاوت در قرآن و اسلام بيان شـده اسـت که نشاندهنده تأکيد اسلام به اجراي اين اصول در راستاي تحقق اهداف اقتصـاد اسـلامي مـي - باشد.
نمودار(رجوع شود به تصویر صفحه ) (رجوع شود به تصویر صفحه ) نمودار شماره (٣): سهم ده درصد ثروتمندترين به ده درصد فقيرترين (١٣٩١-١٣٧٩) در اين پژوهش براي سنجش ميزا(رجوع شود به تصویر صفحه ) ن رفاه و فقرزدايي از مجموع موزون شاخص هـاي تـوازن درآمد در کشور شامل شاخص رفاه آمارتياسن ، نسبت توزيع درآمد، دسترسي به امکانات شـامل آب لوله کشي ، تلفن ، برق، گاز شهري، فاضلاب و حمام و نيز نرخ باسوادي، براي سنجش ميـزان عدالت و فرصت هاي اقتصادي و اجتماعي از مجموع موزون مؤلفه نرخ مشارکت اقتصادي زنان به مردان، آزادي اقتصادي حقوق مالکيت ، آزادي بازار کسـب و کـار و آزادي پـولي ، بـراي سـنجش استانداردهاي اخلاقي در بازار و تعاملات اقتصادي از شاخص رهـايي از ارتشـاء و بـراي سـنجش ميزان تأمين مالي اسلامي از مجموع موزون شاخص آزادي تأمين مالي و آزادي سرمايه گـذاري و شاخص ريسک بازار تأمين مالي استفاده شده است و بـه هريـک از مولفـه هـا در هـر گـروه وزن يکساني داده شد.