Abstract:
مصرف و رفتار مصرفی افراد در هر جامعه‌ای تحت تأثیر عواملی همچون بیکاری، فقر، توسعه نیافتگی و همچنین اعتقادات و ارزش های حاکم بر آن جامعه می باشند. از آنجایی که مصرف و رفتار مصرفی متأثر از عوامل ارزشی و هنجاری نیز می باشد؛ لازم است که بعد هنجاری اقتصاد نیز در کنار بعد اثباتی مد نظر قرار گیرد و این همان وجه تمایز اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف می باشد. بنابراین، اصلاح الگوی مصرف در اقتصاد اسلامی هم به سبب توسعه یافتگی و هم به سبب بعد خودسازی انسان و مهار تمایلات غریزی همچون خودخواهی، حرص، طمع و تجمل گرایی از اهمیت خاصی برخوردار است و زمینه نظریه رفتار مصرف کننده، اقتصاد اسلامی به بیان مفروضات خاص خود می پردازد. به منظور تبیین این موضوع، در این پژوهش ابتدا تفاوت میان اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی بیان شده و سپس مفروضات نظریه رفتار مصرف کننده اسلامی ارایه می شود. سپس، به دلیل اهمیت موضوع در اقتصاد ایران اسلامی، با استفاده از پرسشنامه به جمع آوری اطلاعات از 420 پاسخگوی مسلمان از نقاط مختلف ایران و به روش توصیفی، به تحلیل نتایج پرداخته شده است. نتایج نشان دهنده آن است که میان رفتار مصرفی رفتار مصرف کنندگان مسلمان ایرانی و مفروضات نظریه رفتار مصرف کننده اسلامی، فاصله وجود دارد.
Consumption and consumption behavior in each society is influenced by factors such as unemployment, poverty, underdevelopment and also societychr('39')s believes and values. As consumption and consumption behavior are affected by norms and values, normative aspect of economy must be considered with positive economics; and this is the difference of Islamic economics and convectional economics. So modifying consumption pattern in Islamic economy is so important because of development aspect and controlling instinctive demands like selfishness, greed, avidity, and luxury-oriented as well; and consumer behavior theory in Islamic theory has its own special assumption.
To explaining this subject, in this research, first the difference between conventional economics and Islamic economics is explained; then the assumptions of Islamic consumer behavior are presented. Then, because of the importance of this subject in Iranchr('39')s economy by using a questionnaire, data of 420 Muslims in different areas of Iran are gathered and with the descriptive method these data are analyzed. Results show that there is a gap between Iranian Muslim consumerchr('39')s behavior and assumptions of Islamic consumer behavior theory.
Machine summary:
مسلمانان اين اصول که به همه انسانها نفع مي رساند را استفاده مي کننـد و فعاليـت هـاي 2- Rice 3- Hasan 4- Ramli and Iskandar Mirza 5- Hashim کسب و کاري که غير قانوني و مضر براي جامعه و سازمان خود فرد مي باشد را منتفي مي کنند.
خان در سال ۲۰۱۳ در مطالعه اي با عنوان «روش ديگر تحليل رفتـار مصـرف کننـده : نيـاز بـه مشخصه نظريه اسلام » ضمن اشاره به کاستي اقتصـاد متعـارف در زمينـه در نظـر نگـرفتن اقتصـاد هنجاري و تنها در نظر گرفتن تأمين نيازها و نه تأمين خواسته هـا در نظريـه مصـرف کننـده ؛ بيـان مي دارد که رفتار مصرفي افراد تحت تأثير چند عامل همچون بيکاري ، توسعه نيافتگي ، فقر، مباحـث محيطي و مانند اين ها مي باشد و براي بررسي رفتار مصرف کننده ، بايد عـواملي همچـون اسـراف ، تبذير و اتراف ۱ را نيز لحاظ کرد.
نتايج حاصل از تحقيق بيانگر آن است که مي توان ايمان را به عنـوان درجـه اطمينـان بـه تحقق آخرت در نظر گرفت و با توجه به اينکه ايمان عامل مؤثر بر رفتار افـراد اسـت ؛ مـي توانـد بـه عنوان متغير اصلي ، ملاک تصميم گيري افراد براي هزينه کـردن درآمـد خـود بـين امـور دنيـايي و آخرتي باشد.
باسخا در سال ۱۳۸۷ در مطالعه خود بيان مي دارد که تفاوت اساسي ميان تابع مصرف فرد مسلمان و غير مسلمان ، دريافت اين نکته است که احکام و تعاليم اسلامي با هدف قرار دادن منـافع فـردي و اجتماعي ، محدوديت هايي را براي افراد در رفتارهاي اقتصادي و اجتماعي الزامـي دانسـته اسـت کـه يکي از مهمترين آن ها نهي از اسراف و تبذير مي باشد.
(
, 
, 
)
